Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Simge DEMİRBİLEK ÇARDAK
Danışman: Kübra Çamur
Özet:
Tez çalışması, bir dönem kentin çeperleri ve yeni gelişme alanları olan ancak günümüzün yerleşik konut alanlarını işlevsel ve morfolojik olarak dönüştüren süreçleri, kentsel gelişme süreçlerinde yaşanan çok merkezlilik, desantrilizasyon, işlevsel dönüşüm ve alt merkez oluşumları üzerinden araştırmayı hedeflemektedir. Araştırmada firmaların yerleşik konut çevrelerinde yer tercih etmelerinin sebepleri Beysukent Planlamacılar Sitesi üzerinden sorgulanmakta, işlevsel-fiziksel dönüşüm süreci ve yeni alt merkezleşme eğilimleri ile işlevlerin kümelenmeleri araştırılmaktadır. Adını Devlet Planlama Teşkilatı bürokratlarınca kurulan konut kooperatifinden alan Planlamacılar Sitesi, orta-üst gelir grubuna hitap eden ve bahçeli konutlardan oluşan Beysukent mahallesinde yer almaktadır. 1990lı yılların başında konut çevresi olarak planlanan Planlamacılar Sitesi, 2000li yıllarda hızla gelişen Çayyolu’na geçiş aksı Angora Bulvarı üzerinde yer almasıyla ticari işlevlerin yoğun tercihine maruz kalmış, hızlı bir işlevsel-fiziksel dönüşüm sürecine girmiştir. Çalışmanın yöntemini sistematik literatür taraması ve alan araştırması oluşturmaktadır. Nicel verileri arazi kullanımı ve fotoğraflama, çalışma alanına ait planlar; nitel verileri, konuttan iş yerine ilk dönüşmüş yapıların kullanıcıları ile gerçekleştirilen yarı yapılandırılmış görüşmeler ile firmalara uygulanan yarı yapılandırılmış görüşmeler sağlamıştır. Arazi kullanımı ve haritalar üzerinde görselleştirmede CBS; yarı yapılandırılmış görüşme formlarının değerlendirilmesinde SPSS22 paket programı kullanılmıştır. Normal dağılmayan, üç veya daha fazla gruplar arasındaki karşılaştırmalarda Kruskall-Wallis H Testi ile kategorik değişkenlerin analizinde Ki-Kare analizi ve yer seçimlerinde tercih-memnuniyet nedenlerinin değerlendirilmesinde likert tipi puanlama kullanılmıştır. Çalışmanın bulguları, Planlamacılar Sitesi’nin düşük yoğunluklu konut çevresinin gereklerine göre belirlenen arazi kullanımının, giderek ticarete dönüşmesiyle, başlangıçta sahip olduğu konut ve konut çevresine ait özgün değerleri, mimari dokusunu ve yaşam çevresi kalitesini kaybetmeye başladığını, bu alanın, mühendislik, yazılım ve hukuk ağırlıklı ofis kullanımları ile orta-üst ve üst gelir grubuna hitap eden sosyal donatı (kreş-çocuk kulübü, veteriner vb.) ve diğer destekleyici (kozmetik-perakende ticaret, yiyecek içecek hizmetleri vb.) işlevlerin yer seçiminde bir çekim noktası haline geldiğini göstermektedir. Yarı yapılandırılmış görüşmelerin sonuçları, burada yer seçen firmaların %58’inin Ankara merkezi iş alanından buraya taşındığını ve alt merkezleşme literatürüyle bu bulgunun örtüştüğünü göstermektedir. Konutların iş yerine dönüşüm sürecinde mimarisi ile büyük metrekaresinin sağladığı esneklik-müdahale edilebilirlik, sosyal donatıların sağladığı yaşam çevresi kalitesi, orta-üst gelir grubuna yakınlığın sağladığı sembolik sermaye ve ulaşım-erişebilirlik ile yığılma ekonomileri Planlamacılar Sitesi’nin iş yerleri tarafından tercih edilmesinde rol oynayan önemli faktörler olarak karşımıza çıkmaktadır. Planlama kararları ile pratiğin örtüşmemesi, zamanla işlevsel ve fiziksel dönüşüm eğilimlerinin arazi kullanımını ve içindeki yaşamı değiştirmesi, planlama kurumu tarafından üzerinde çalışılması ve müdahale geliştirilmesi gereken bir alanı işaret etmektedir.
Anahtar Kelimeler : Konut alanlarında işlevsel dönüşüm, fiziksel dönüşüm, merkezi işlevlerin desantrilizasyonu, Beysukent-Planlamacılar Sitesi,