Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2017
Öğrenci: CENNET GÜNEŞ
Danışman: TURHAN ÇETİN
Özet:Bu çalışmada ortaokul sekizinci sınıf öğrencilerinin beyin göçü kavramına ilişkin algılarını incelemek amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda öğrencilerden beyin göçü kavramına ilişkin metaforlar geliştirmeleri istenmiştir. Katılımcılardan elde edilen verilerin çözümlenmesinde ve yorumlanmasında içerik analizi kullanılmıştır. Araştırma, nitel araştırma deseninde durum çalışması yöntemiyle gerçekleştirilmiştir. Çalışma Türkiye İstatistik Kurumu'nun (2015) sosyoekonomik düzey verileri göz önünde bulundurularak, 2015 - 2016 eğitim-öğretim yılı bahar döneminde Ankara ili merkez ilçelerden üst, orta ve alt sosyoekonomik düzeye sahip yerleşim yerlerinde maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemiyle seçilmiş olan dokuz ilköğretim okulundaki ortaokul sekizinci sınıf öğrencilerden seçilmiştir. Sekizinci sınıf öğrencilerinin, sosyal bilgiler 6 ve 7. sınıf öğretim programında yer alan göç kavramı ve bu kavramın alt kavramı olan beyin göçü kavramına (Milli Eğitim Bakanlığı [MEB], 2005) yükledikleri anlamları ayrıntılı ve olduğu gibi betimlenmesine çalışılmış olan bu araştırmada veri toplama aracı olarak mecazlar yoluyla veri toplama formu kullanılmıştır. Araştırmanın bir başka veri toplama aracı ise metafor oluşturulan kavramla ilgili olarak öğrencilerin çizdikleri resim/karikatürlerden oluşan görsel dokümanlardır. Araştırma sonucunda; SED farkı gözetilmeksizin beyin göçü kavramına ilişkin metaforlar incelendiğinde katılımcıların büyük bir çoğunluğunun kuşlar, hayvanlar ve kalp metaforlarını oluşturdukları görülmektedir. Katılımcılar metafor vii oluştururken bireylerin iyi bir yaşama sahip olabilme isteklerinden dolayı kök ülkeden ayrılarak başka bir yerleşim yerine yerleşmek isteğine yönelik algıları güçlüdür. SED farkı gözetilmeksizin katılımcıların büyük çoğunluğu beyin göçü kavramını insanların iyi bir yaşam kurmak, kendini geliştirmek olarak algıladıkları görülmektedir. Ayrıca katılımcıların oluşturdukları metaforlar incelendiğinde iyi bir eğitim almış, alanında yetkin insanların kaybedilmesinin ülke açısından büyük bir kayıp olduğuna ilişkin algıları yüksektir. Alt sosyoekonomik düzeydeki metaforlara bakıldığında kalp metaforu dikkat çekmektedir. Katılımcılar beyin göçü kavramı kalp metaforuna benzeterek kalbin en önemli organ olduğunu ve onu kaybetmememiz gerektiğini ifade etmişlerdir. İyi eğitim görmüş, profesyonel, uzman, üstün yetenekli işgücünün ülke açısından önemli olduğunu bu bireylerin ülkeden gitmesinin o ülke için olumlu sonuçlar doğurmayacağını ve ülkenin kendini yetiştirmiş insanlara muhtaç olduğu algısı görülmektedir. Beyin göçüne ilişkin algıların incelendiği bu konulu çalışmanın sosyal bilgiler öğretmen adayları ile yapılması önerilir. Beyin göçüne ilişkin algıların metaforlar yoluyla incelendiği bu çalışmanın ortaokul 7. veya 8. Sınıf öğrencileri ile farklı yöntem ve teknikler uygulanarak yapılması önerilir. Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı'nda beyin göçüne yönelik 1 ya da 2 kazanım eklenmesi önerilmektedir. Sosyal bilgiler öğretmenlerine beyin göçü kavramı işlenirken, bu konu ile ilgili deneyim yaşayan kişiler ile yaptıkları/öğrencilere yaptırdıkları mülakatları sınıf ortamında izletmeleri önerilir. Beyin göçü ile ilgili bilgi düzeyini artırmak için sosyal bilgiler ders kitaplarına beyin göçü ile ilgili deneyim yaşayan kişilerin mektupları ya da mülakatları eklenebilir.