Çoklu Yetersizlikten Etkilenmiş Görmeyen Çocukların Annelerinin Aile Yaşam Kalitesi Ve Yaşama Yönelik Algılarının İncelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Hilal Ekiz Andiç

Danışman: PINAR ŞAFAK

Özet:

Araştırmanın amacı, çoklu yetersizlikten etkilenmiş göremeyen çocukların annelerinin aile yaşam kalitesi ve yaşama yönelik algılarını incelenmesidir. Çoklu yetersizlikten etkilenmiş göremeyen çocukların annelerinin aile yaşam kalitesi ve yaşama yönelik algılarını incelenmesi amacıyla araştırmada, alt problemlere bağlı olarak tarama araştırma yöntemine uygun şekilde yürütülen ve deneysel olmayan araştırma türünün alt boyutu olan Nedensel-Karşılaştırmalı Modelkullanılmıştır. Bu araştırmanın örneklemini 2016-2017 eğitim-öğretim yılında tıbbi/eğitsel tanılarına göre (Özürlü/Engelli Sağlık Kurulu Raporu ve Özel Eğitim Değerlendirme Kurulu Raporları doğrultusunda) çoklu yetersizlikten etkilenmiş görmeyen tanısı almış, Ankara il merkezinde görme engelliler ortaokulları bünyesinde bulunan (1. ve 2. kademe) özel eğitim sınıflarına ve rehabilitasyon merkezlerine devam eden çocuğa sahip 62 anne oluşturmaktadır. Araştırmada annelerin demografik ve çeşitli değişkenlere ilişkin bilgileri -Sosyo-Demografik Aie Bilgi Formu,aile sosyal destek algılarının belirlenmesi-Yenilenmiş Anne-Baba Sosyal Destek Ölçeği (YASDÖ) kullanılarak ve annelerin yaşam kalitesi ve yaşama yönelik algıları ise Beach Center Aile Yaşam Kalitesi Ölçeği (BCAYKÖ), [Beach Center Family Quality of Life Scale (BCFQOLS)] aracılığıyla toplanmıştır. Çoklu yetersizlikten etkilenmiş göremeyen çocuğa sahip annelerin aile yaşam kalitesi algısı ve alt alanlara ilişkin algıları, ortalama ve standart sapma hesaplamalarına dayanarak analiz edilmiştir. Annelerin aile yaşam kalitesinin yordayıcılarının belirlenmesine yönelik analizler ise Çoklu Doğrusal Aşamalı Regresyon Analizi ile gerçekleştirilmiştir. Katılımcıların aile yaşam kalitesi düzeyleri ile aile sosyal destek düzeyleri arasındaki ilişkileri belirlemek için Pearson Momentler Çarpımı Korelâsyon Katsayısı kullanılmıştır. Araştırmanın alt amacı bağlamında, çoklu yetersizlikten etkilenmiş göremeyen çocuklara sahip anneler ile zihinsel yetersizliği olan çocuklara sahip annelerin aile yaşam kalitesi düzeylerini karşılaştırmak amacıyla bağımsız örneklem t-testi kullanılmıştır. Beach Center Aile Yaşam Kalitesi Ölçeği'nden elde edilen annelerin aile yaşam kalitesi ve yaşama yönelik algılarına ilişkin sonuçlar,annelerin genel olarak aile yaşam kalitelerinin orta düzeyde olduğuna işaret etmektedir. Ölçeğin alt boyutları dikkate alındığında en yüksek ortalamaya sahip alt boyutun duygusal yeterlik' alt boyutu olduğu, en düşük ortalamaya sahip alt boyutun ise fiziksel/materyal/finansal yeterlik' boyutu olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Yenilenmiş Anne-Baba Sosyal Destek Ölçeğinin geneli ve alt boyutlarından elde edilen bulgulara göre, katılımcıların aldıkları sosyal destek düzeylerinin orta düzeyin üzerinde olduğunu görülmektedir. Ölçeğin alt boyutları dikkate alındığında, katılımcıların ölçeğin alt boyutlarından en yüksek ortalamaya sahip alt boyutun bilgi desteği olduğu ve en düşük ortalamaya sahip alt boyutun ise bakım desteği olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır. Araştırmanın alt amacı bağlamında, zihinsel yetersizliği olan çocuklara sahip annelerin aile yaşam kalitesi ortalamasının, çoklu yetersizlikten etkilenmiş göremeyen çocuklara sahip annelerin yaşam kalitesi ortalamasından daha yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır.