Kent merkezlerinin ulaşım ve erişilebilirlik ile ilişkisinin araştırılması: Ankara kent merkezi örneği


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Öğrenci: AYŞE GÜL SOYDAN

Danışman: HAYRİ ULVİ

Özet:

Kent merkezi sosyokültürel faaliyetlerin yapıldığı, resmi kurumların alışveriş ve toplanma yerlerinin bir arada olduğu bir yerdir ve ekonomik aktivitelerin, iş olanaklarının yoğun olduğu kent parçalarıdır. Aynı zamanda kent merkezi erişilebilirliğin en yüksek olduğu alandır. Erişebilirliğin temel noktası ise, hizmet noktalarına sürdürülebilir ve kolay erişimin sağlanması olarak tanımlanabilmektedir. Bu tez çalışmasının amacı; Ankara kent merkezinin zaman içerisindeki alansal değişiminin incelenerek, kent merkezi ile erişebilirlik ilişkisinin ortaya konarak, erişebilirlik parametrelerinin tespiti yoluyla Ankara örneğinde planlama literatüründeki merkez kavramı ile ulaşım literatüründeki merkez kavramının mekânsal olarak birleştiği ve ayrıştığı noktaların yorumlu-değerlendirilmesidir. Bilindiği üzere kent merkezi ve içerisinde bulunan ticaret alanlarının gelişiminde kentin nüfus yapısı, ekonomik ve sosyal yapısı önemli rol oynamaktadır. Yapılan planlardaki arazi kullanım kararları, gelir gruplarının yer seçimleri ve ticari faaliyetlerin yoğunlaşması gibi faktörler de kent merkezini şekillendirmiştir. Bu faktörlerden önemlisi olan erişebilirlik de pek çok değişkenden etkilenmektedir. Kent merkez özelliklerinin yol üzerinde yer seçmesi, saçaklanması ve lineer gelişim göstermesi, alt merkezlere yayılması ulaşım araçlarının çeşitlenmesi, teknoloji çağının getirdiği yenilikler ve erişilebilirlik kavramının yeniden anlamlandırılması ile olmuştur. Bu durumun mekânsal etkilerini, erişebilirlik olgusu bağlamında kentlerin büyümesi, kent formunun değişmesi ve merkezi iş alanlarının yayılması biçiminde ifade etmek mümkündür. Ankara kent merkezinin Cumhuriyet döneminden sonra gerek nüfus, gerek teknolojik değişimler nedeniyle süreç içerisinde gösterdiği hızlı değişim mekânsal bağlamda yeniden tanımlanarak, bu değişimin erişilebilirlik olgusu ile etkileşimi incelenmiştir.