Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Öğrenci: RAMAZAN TERZİ
Danışman: ŞEREF SAĞIROĞLU
Özet:Trafikte karşılaşılan problemlerin çoğunun sürücü kaynaklı olması sebebiyle; sürücü/sürüş davranış (SSD) analizlerinden faydalanılarak kazalarının azaltılması, çevre duyarlı sistemlerin ve çözümlerinin geliştirilmesi, filoların daha kolay yönetilmesi, özel bölgelerde (radar, trafik ışıkları vb.) sürücü davranışlarının tespiti, toplu taşıma araçlarında yakıt tüketiminin düşürülmesi gibi pek çok yeni çözüm önerileri geliştirilebilmektedir. Bu tez çalışmasında; literatürdeki SSD analitiği çalışmaları incelenmiş, filo yönetiminde ve toplu taşıma otobüslerinde SSD analizleri sonucunda, büyük veri temelli SSD modelleri ilk kez geliştirilmiş, bu modeller gerçek veriler ile test edilerek yapılan çalışmalar üç temel başlıkta toplanmıştır. İlk çalışma, tez kapsamında elde edilen bulgular doğrultusunda büyük veri temelli SSD modelleri üzerinde çalışacak olan araştırmacılara/araştırmalara ışık tutacak, yapılacak çalışmaları kolaylaştıracak hususları içermekte olup çözümlerde kullanılacak altyapılar, algoritmalar, modeller, güçlükleri aşmaya yönelik öneriler ile pratik çözümleri içermektedir. İkinci çalışma, filo araçları üzerine olup 7 farklı senaryonun geliştirilmesi ve çözümlenmesi üzerinedir. Belirlenen senaryolarda; 1-3 (sürücüler), 4-6 (lokasyon bazlı sürüş davranışları), ve 7 (filo araçlarına ait sürüş davranış farklılıkları) model önerileri geliştirilmiş ve büyük veri analitiği yapıldığında yeni çok farklı sonuçlar elde edilebileceği gösterilmiştir. Son çalışmada ise, toplu taşıma otobüsleri üzerinde SSD analizleri yapılmış, güzergâh bazlı SSD modelleri geliştirilmiş, her güzergâhta sürüş davranışlarının farklılık gösterdiği tespit edilmiş ve bu davranış farklılıklarının yakıt tüketimine etkisinin %21-59 arasında değiştiği belirlenmiştir. Geliştirilen büyük veri temelli SSD modellerin literatürdeki ilk modeller olduğu, yakıt tüketimi modellerinin ise dikkate alınan parametreler ve sürüş davranışı açısından literatürdeki mevcut modellerden daha gerçekçi sonuçlar verdiği belirlenmiştir. Sonuç olarak, bu tez kapsamında sunulan modellerin, SSD literatüründeki ilk modeller olması sebebiyle yapılacak yeni çalışmalara örnek teşkil edeceği, geliştirilen modellerin literatürde karşılaşılan problemlerin çözümünde yeni bakış açıları ve çözüm yolları sunmasının yanında diğer alanlarda da yapılacak çalışmalara katkı sağlayacağı değerlendirilmektedir.