Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2018
Öğrenci: HASYA NAZLI EKİN
Danışman: MUSTAFA ASLAN
Özet:Rhus coriaria L. bitkisi Anadolu da genellikle sumak adıyla bilinmektedir. Bitkinin farklı kısımları çeşitli hastalıkların tedavisi amacıyla ve baharat olarak uzun yıllardır halk arasında kullanılmaktadır. Sumak halk arasında şeker hastalığı, böbrek taşları, diyare, hipertansiyon, dizanteri, peptik ülser, hemoroit, yara, yanık, döküntü, ezik ve ödem tedavisinde kullanılmaktadır. Bitki ayrıca böcek ısırıklarında, arı sokmalarında ve abseleri olgunlaştırmada da kullanılmaktadır. Çalışmamızda, R. coriaria yaprak ve meyvelerinin karbonhidrat metabolizması üzerindeki etkisi α-amilaz ve α-glukozidaz üzerinde inhibitör aktivite ölçülerek araştırılmıştır. Bitkinin lipit metabolizması üzerindeki etkisi, pankreatik lipaz enzimi üzerindeki inhibitör aktivitesinin ölçülmesiyle değerlendirilmiştir.Yaprak ve meyvelerden ayrı ayrı %80 etanol ile hazırlanmış olan ekstreler 2 mg/mL stok konsantrasyonda her üç enzime karşı etkili bulunmuştur (p<0,0001). Daha düşük konsantrasyonlara inildikçe yaprak ekstresinde pankreatik lipaz etkisinin devam ettiği, meyve ektresinde ise etkinin kaybolduğu gözlenmiştir. Yaprak ekstresinin etkili madde/madde gruplarını saptamak amacıyla bilhassa en yüksek etkinin görüldüğü α-glukozidaz enzim inhibisyonu yöntemiyle biyolojik aktivite yönlendirmeli fraksiyonlama tekniği uygulanmıştır. Yüksek etkiye sahip etil asetat alt ekstresinden Amentoflavon, Agatisflavon, Metil gallat ve 1,2,3,4,6-penta-O-galloil-β-glukopiranoz izole edilmiştir. Amentoflavon, Agatisflavon ve 1,2,3,4,6-penta-O-galloil-β-glukopiranoz maddelerinin etkiden sorumlu bileşenler olduğu belirlenmiştir. Yüksek Performans Sıvı Kromatografisi kullanılarak valide edilmiş yöntemler ile etkiden sorumlu maddelerin ana ve alt ekstrelerdeki miktarı da tespit edilmiştir.