Ortaöğretim 11. sınıf T. C. inkılâp tarihi ve Atatürkçülük dersinde tarihsel canlandırma uygulaması: Bir eylem araştırması


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2012

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Neval Akça Berk

Danışman: MUSTAFA SAFRAN

Özet:

Tarihsel canlandırmanın tarih eğitiminde uygulanması konusunda Türkiye'de yapılan ilk araştırma olması nedeniyle bu araştırma kapsamında öncelikle tarihsel canlandırmaya ilişkin kuramsal bilgiler sunulmaktadır. Araştırma kapsamında ortaöğretim on birinci sınıf İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük dersinde tarihsel canlandırmanın nasıl uygulanabileceği, uygulama sonucunda öğrencilerin tarihi empati becerilerinin, grup içi iletişimlerinin, tarih dersine yönelik düşüncelerinin ve bilgi kazanım düzeylerine ilişkin ne tür değişimlerin oluştuğuna değinilmiştir. Nitel araştırma yaklaşımlarından biri olan eylem araştırması deseninde tasarlanan bu araştırma, Gazi Çiftliği Lisesi on birinci sınıf öğrencileri ile on beş haftalık sürede gerçekleştirilmiş, araştırmacı uygulayıcı olarak bizzat süreçte yer almıştır. Uygulama süreci kırk öğrenci ile gerçekleştirilmiş, fakat verilerin analizi altı odak öğrenci üzerinden yapılmıştır. Araştırma sürecinde öğrencilerin Atatürk'ün Ankara'ya gelişinin öncesinde yaşanan tarihi olaylara yönelik bilgileri keşfetmelerine fırsat sunan etkinlikler uygulanmıştır. Öğrencilerin tarihsel empati becerilerine yönelik gelişim Dickinson ve Lee (1978); Ashby ve Lee(1987)'nin çalışmaları (Akt. Karabağ, 2010:119122) dikkate alınarak oluşturulan tablo aracılığıyla hafta hafta analiz edilmiştir. Tarih dersine yönelik düşüncelerinin değişimleri, uygulama öncesinde ve sonrasında öğrencilerin yazmış oldukları kompozisyonlar, her hafta gerçekleştirilen yarı yapılandırılmış görüşme ve öğrencilerin tuttukları günlükler aracılığıyla belirlenmiştir. Belirlenen tarihsel canlandırma konusuna yönelik öğrencilerin bilgi kazanma düzeyindeki değişim ise Bloom taksonomisine göre hazırlanan ve altı sorudan oluşan bir sınavla değerlendirilmiştir. Grup içi iletişime yönelik bulgular ise her hafta gerçekleştirilen yarı yapılandırılmış görüşmeler, öğrenci günlükleri ve araştırmacı günlüğünden yola çıkılarak değerlendirilmiştir. Uygulama sürecinin sonunda elde edilen bulgular ışığında tarihsel canlandırma uygulamasının öğrencilerin tarihsel empati düzeylerinde olumlu yönde bir değişim sağladığı; grup içi iletişimin unsurlarını fark eden öğrencilerin işbirliği içinde çalışma ve grup olarak bir iş başarmaya yönelik düşüncelerinde olumlu yönde bir değişim meydana getirdiği; tarih dersine yönelik düşüncelerinin olumlu yönde değiştiği ve söz konusu tarihsel canlandırma konusunda sürecin sonunda derinlemesine bilgi kazandıkları tespit edilmiştir.