Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Tıpta Uzmanlık
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2010
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: İSMAİL EMRE ARSLAN
Danışman: GÖKSUN AYVAZ
Özet:Tip 2 Diabetes Mellitus yıllar ilerledikçe tüm dünya üzerindeki daha çok kisiyi etkileyen, patofizyolojisinde genetik ve çevresel faktörlerin birlikte rol oynadıkları önemli bir metabolik hastalıktır. Đnsan Genom Haritasının çıkarılması için çalısmalar ilerledikçe son 10 yılda hız kazanan genetik çalısmalar Tip 2 Diyabet genetiğinde de ilerleme göstermemizi sağlamıstır. Bu bağlamda Tip 2 Diyabetle iliskisi gösterilen ilk gen olan Calpain-10 çalısmalar arasında önemli bir noktadır. Calpain-10 geninin son ürünü olan Calpain-10 proteini bir sistein proteazdır. Calpain-10'un GLUT-4 aracılı glukoz transportunda, pankreas β hücresinden granül egzositozu aracılığıyla insülin salınımında ve insülin reseptör substrat - 1 iliskisi yoluyla glukoz membran transportunda görevleri olduğu gösterilmistir. Calpain-10 genindeki polimorfizmlerin bu mekanizmalarda değisikliklere yol açarak hem insülin salınımını etkileyerek hem de insülin direncine neden olarak Tip 2 Diyabet olusumuna etkili olduğu düsünülmektedir. Calpain-10 geni ile Tip 2 Diyabet iliskisine yönelik, moleküler ve klinik düzeyde tüm dünyada yapılmıs çalısmalar mevcuttur. Yapılan çalısmaların önemli bir kısmında Calpain-10 genindeki SNP-19, -43, -44 ve -63 polimorfizmlerinin Tip 2 Diyabet gelisimi ile iliskili olabileceği ortaya konmustur. Ayrıca Calpain-10 gen polimorfizmi ve Tip 2 Diyabet arasındaki iliskinin anlamlı çıkmadığı çalısmalar da mevcuttur. Değisik etnik gruplara ve ülke popülasyonlarına ait farklı sonuçların bulunması ve Calpain-10 geninin diyabet genetiğindeki önemi nedeniyle Türk popülasyonunda Calpain-10 gen polimorfizminin sıklığını ve ülkemizde daha önce yapılan çalısmalarda rastlamadığımız haplotip ve kombinasyonlarının Tip 2 Diyabetle olan iliskisini ortaya koymayı amaçlayarak bu çalısmayı planladık. Çalısmamıza Tip 2 Diyabet tanısı olan 118 hasta ve kontrol grubu olarak Tip 2 Diyabet tanısı bulunmayan 93 hasta alındı. Her iki grupta Calpain-10 geni SNP-19, -44 ve 63 genotip, alel dağılımları ve haplotip dağılımları saptandı. Ayrıca bu genotiplerin AKS, TKS, HbA1c, VKĐ, lipid profilleri ile iliskisi incelendi. Yaptığımız çalısmanın sonuçları olarak; SNP-44, -19 ve -63 polimorfizmleri ele alındığında 121 haplotipini bulunduran bireylerde Tip 2 Diyabet gelisimi riskinin yaklasık 2 kat arttığını, 122/121 haplotip kombinasyonunu bulunduran bireylerde Tip 2 Diyabet gelisimi riskinin yaklasık 4 kat arttığını saptadık. Ek olarak SNP-44 polimorfizminde T/T genotipine sahip erkek bireylerde Tip 2 Diyabet gelisim riskininin arttığını ve SNP-19 polimorfizminde ins/ins genotipine sahip erkek bireylerde vücut kitle indeksinin diğer genotiplere göre istatistiksel olarak anlamlı sekilde yüksek olduğunu belirledik.