Ortaöğretim Öğrencilerinin Stem Alanlarına Yönelik Kariyer İlgilerinin Ve Motivasyonlarının İncelenmesi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Esra Kızılay

Danışman: HAVVA YAMAK

Özet:

Bu çalışmanın amacı, Kayseri ili Kocasinan ve Melikgazi ilçelerinde yer alan resmi okullarda öğrenim gören ortaöğretim öğrencilerinin STEM alanlarına yönelik kariyer ilgilerini ve motivasyonlarını demografik faktörlere göre incelemek, iki değişken arasındaki ilişkiyi belirlemek ve değişkenler arası ilişkiye dair bir model sunmaktır. 2016-2017 eğitim öğretim yılı ikinci döneminde Kayseri ili Kocasinan ve Melikgazi ilçelerinde yer alan beş resmi ortaöğretim kurumundan 1667 öğrenci (%34,4 erkek, %65,6 kız) ile yürütülen bu araştırma, nicel araştırma desenlerinden nedensel-karşılaştırmalı araştırma ve korelasyon (ilişkisel) araştırma desenleri ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veri toplama araçları olarak, STEM Alanlarına Yönelik Kariyer İlgi Ölçeği ve STEM Alanlarına Yönelik Motivasyon Ölçeği geliştirilerek kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS 22.0 istatistik paket programı ve AMOS 24.0 paket programı kullanılmıştır. Normal dağılım gösterdiğine karar verilen verilerin analizinde; bağımsız gruplar t-testi, tek yönlü ANOVA, Pearson momentler çarpımı korelasyon katsayısı, basit doğrusal regresyon analizi ve yol analizi (path analizi) işlemleri yapılmıştır. Analizler sonucunda, demografik değişkenlerden sınıf düzeyinin, cinsiyetin, anne-baba eğitim düzeylerinin ve ailenin aylık gelirinin öğrencilerin STEM alanlarına yönelik kariyer ilgisi ve motivasyonu üzerine etkisi olduğu tespit edilmiştir. En sevdiği ve en başarılı olduğu ders STEM alanlarından olan öğrencilerin, STEM alanlarına yönelik kariyer ilgilerinin ve motivasyonlarının anlamlı bir şekilde diğer öğrencilerden daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Araştırmada STEM alanlarından bir bölümü üniversitede seçmeyi düşünen öğrencilerin de STEM alanlarına yönelik kariyer ilgilerinin ve motivasyonlarının genel olarak diğer öğrencilerden anlamlı bir şekilde yüksek olduğu tespit edilmiştir. Araştırmada, STEM alanlarına yönelik kariyer ilgi ve motivasyon alt boyutları arasındaki ilişki de incelenmiştir. Ayrıca öğrencilerin STEM alanlarına yönelik kariyer ilgileri ve motivasyonları arasındaki ilişki incelenmiştir. Aralarında yüksek bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Öğrencilerin STEM alanlarına yönelik kariyer ilgisindeki değişimin %70'inin STEM alanlarına yönelik motivasyon ile açıklanabileceği görülmüştür. Elde edilen sonuçlara göre bir yol diyagramı (path diyagramı) ortaya konmuştur.