Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Esra BAYTEKİN
Danışman: Burcu Halide Özüduru
Özet:
Hızlı kentleşme ve nüfus artışı ile karşılaşılan kentsel problemlerin çözülmesi amacı ile gelişmeye başlayan “sürdürülebilir şehir” kavramı, Birleşmiş Milletler’in 11. hedefi “şehirleri ve insan yerleşimlerini … sürdürülebilir kılmak” ile uyumlu olarak şehirlerde merkezi ve yerel yönetimler tarafından benimsenmeye başlamıştır. “Sürdürülebilir şehir” hedefiyle kent planlamasında uygulanan politikalar gelişmekte olan ülkelerde yaşayanlar için gerekli hizmetlere erişim gibi temel kalkınma sorunlarını beraberinde getirerek sosyal sürdürülebilirliğin uygulanmasını zorlaştırmaktadır. Toplumun yaşam çevresi kalitesini ve sağlığını etkileyen uygulamalardan biri kent içinde kamusal yeşil alanlara erişimde şehir hakkı eşitlik ilkesinin sağlanıp, sağlanmadığıdır. Bu çalışmada, Ankara özelinde, kamusal yeşil alanların erişilebilirlik düzeyleri ampirik olarak ölçülmüş, sosyal sürdürülebilirlik ve şehir hakkı bağlamında değerlendirilmiştir. Ankara ili dokuz merkez ilçesi (Çankaya, Altındağ, Yenimahalle, Keçiören, Mamak, Etimesgut, Sincan, Gölbaşı, Pursaklar) yerleşik alanındaki kamusal yeşil alanlara tampon analizi yapılarak 500 metre yürüme mesafesi hizmet alanı olarak belirlenmiş ve bu alanda konumlanan mahallelerin demografik, sosyoekonomik, yol ağı özellikleri, arazi kullanımı ile ilişkili olarak tanımlanan merkezilik seviyesi ve yaşam çevresi değişkenleri veritabanında toplanmıştır. Değişkenler ilişkisel istatistiksel analiz yöntemleriyle incelenerek, kamusal yeşil alanların erişilebilirlik düzeyleri sosyal sürdürülebilirlik ve şehir hakkı bağlamında değerlendirilmiştir. Çalışmada, regresyon analizi ile mahalle ve kent parkı ölçekleri özelinde dört ayrı model kurgulanmış kamusal yeşil alanların mekânsal dağılımının farklı sosyo-ekonomik statü ve demografik yapıya sahip olan kentliye sunduğu imkanlar tartışılmıştır. Analiz bulgularında kentte SES düzeyi arttığında kamusal yeşil alan erişilebilirliğinin arttığı ve kent parklarının çevresindeki mahallelerin erişilebilirlik düzeylerinin düşük çıktığı gözlemlenmiştir. Çalışma sonucunda, kentin SES düzeyi düşük mahallelerde kamusal yeşil alanlara ve kente hizmet eden büyük kamusal yeşil alan çevresindeki yol ağının erişilebilirlik düzeylerinin iyileştirilmesi önerilmiştir. Bu çalışma, sosyal sürdürülebilirlik ve şehir hakkı bağlamında kentlinin kamusal yeşil alan erişilebilirliğinin ampirik olarak ölçülmesinde kent plancılarına akılcı ve sistematik yol göstermektedir.
| Anahtar Kelimeler : Sosyal sürdürülebilirlik, şehir hakkı, erişilebilirlik, kamusal yeşilalan, mekâna dayalı istatistiksel analiz |