Ders İmecesi Modelinde Matematik Öğretmenlerinin, Öğrencilerin Ve Araştırmacının Rollerinin İncelenmesi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Ogün Bilge

Danışman: Yüksel Dede

Özet:

Bu çalışmanın amacı, ortaokul matematik öğretmenlerinin, öğrencilerin ve araştırmacının ders imecesi modelindeki rollerini incelemektir. Bu bağlamda şimdiki çalışma, nitel araştırma yöntemlerinden eylem araştırması deseni kullanılarak yürütülmüştür. Çalışmanın katılımcıları, Ankara ilinin merkez ilçelerinden birinde bulunan bir devlet ortaokulunda görev yapan ve kolay ulaşılabilir örnekleme tekniği ile belirlenen iki matematik öğretmenidir. Çalışmada farklı veri toplama araçları kullanılmıştır. Bunlar: Video kamera kayıtları, cep telefonu ile alınan ses kayıtları, ders planları, çalışma kağıtları, gözlem notları ve çizelgeleri, araştırmacı gözlem ve alan notları, öğretmenlerin her bir döngü için tuttukları günlükleri, yansıma raporları ve tüm sürece ilişkin hazırladıkları final raporları, 8. sınıf öğrencileri için açık uçlu sorulardan oluşan görüş formu ve öğretmenlerle yapılan yarı yapılandırılmış mülakatlardır. Verilerin analizi ise içerik analizi ile yapılmıştır. Çalışmanın sonuçları ise ders imecesi modelinin planlama, uygulama ve değerlendirme aşamalarına göre sunulmuştur. (i) Ders imecesi modelinin planlama aşamasında; öğrencilerin derse yönelik beklentileri, öğretmenler tarafından genel anlamda yerine getiilmştir. Ayrıca, bu planlama sürecinde araştırmacının sürece bir dış uzman konumunda dahil olduğu, öğretmenlere rehberlik ettiği ve öğretmenleri olumlu yönde harekete geçirdiği de belirlenmiştir. (ii) Ders imecesi modelinin uygulama aşamasında, öğretmenlerin planlama toplantılarında sergilemiş oldukları rolleri göz önünde bulundurulmuştur. Bu kapsamda, öğretmenlerin genel olarak grup dinamiği içinde rollerini uygulamaya yansıttıkları belirlenmiştir. Bununla birlikte farklı mesleki deneyimlere sahip öğretmenlerin uygulama sırasında birbirinden farklı roller sergiledikleri de tespit edilmiştir. (iii) Ders imecesi modelinin değerlendirme aşamasında ise, öğretmenler tarafından işlenen araştırma ve revize araştırma dersleri, öğretmenler ve araştırmacı tarafından değerlendirilmiştir. Öğretmenler, araştırma ve revize araştırma derslerini bütüncül bir bakış açısı ile değerlendirmeyi tercih etmişlerdir. Bununla birlikte, süreç sonunda değerlendirme toplantısının amacı ve önemi hususunda katılımcı öğretmenlerde bir farkındalığın oluştuğu da gözlenmiştir. Diğer taraftan, araştırmacının da, değerlendirme aşamasında bir dış uzman rolünde sürece katkı sağladığı görülmüştür. Çalışmanın bulguları ışığında, ilgili eğitim paydaşlarına (öğretmenler, araştırmacılar/dış uzmanlar, öğrenciler) bazı önerilerde de bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler : Ders imecesi, mesleki gelişim, öğrenci düşüncesi, araştırma dersi, matematik öğretmenleri, öğrencilerin rolü, araştırmacının rolü.