Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2015
Öğrenci: YASEMİN BARAN
Danışman: ALİ İHSAN ÜNAY
Özet:Tarihi yapılar, inşa edildikleri dönemin sosyal, kültürel, ekonomik, politik ve dini yapısını yansıtmakta ve kültürel varlığımızın devamlılığı açısından büyük önem taşımaktadır. Kültürel miras niteliğinde olan bu yapıların korunması için gerek mimarlar gerekse mühendisler disiplinler arası aktarımı iyi sağlamalı ve ortak çalışmalıdır. Tarihi yapıların gelecek nesillere daha sağlıklı bir şekilde aktarılması için bu yapıların taşıyıcı sistemini oluşturan elemanların iyi korunması gerekmektedir. Geçmiş kültürlerin günümüze yansıması olan tarihi yapıların birçoğu karşılaştıkları birçok olumsuzluğa rağmen ayakta kalmayı başarmıştır. Tarihi bir yapının strüktürel davranışı öncelikle yapının geometrisi ve yapıda kullanılan malzemenin özellikleri olmak üzere iki etkene bağlıdır. Geometri, tüm yapıların temelini oluşturmaktadır. Yapı geometrisi farklı olan taşıyıcı elemanlar, aynı tür yükler altında farklı davranış gösterirler. Yapıyı oluşturan taşıyıcı elemanların en kesit boyutları, geometrik biçimleri, kütle ve rijitlikleri, o yapının yapısal dayanımını etkileyen en önemli parametrelerdir. Bu tez çalışmasında tarihi yapıların önemli taşıyıcı sistem elemanlarından olan tonozların geometrik şekil değişikliğinin yapısal dayanıma etkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç kapsamında farklı geometrik biçim ve boyutlardaki tonozların yan yana çalıştığı çok az rastlanan tarihi yığma yapı örneklerinden olan Diyarbakır İç Kale Camisi incelenmiştir. Söz konusu tonozların oturdukları duvar, kemer ve sütunların özelikleri dikkate alınarak üç boyutlu modeller hazırlanmıştır. Çeşitli yük ve mesnet şartlarına göre hazırlanan modellerin yapısal davranışı, sonlu elemanlar yöntemiyle SAP2000 (Structural Analysis Program, Yapısal Analiz Programı) bilgisayar programı kullanılarak hesaplanmış ve elde edilen sonuçlara göre değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmelere göre, karmaşık bir yapı içinde yer alan tonozların yapısal davranışının sadece o tonozun geometrik biçim ve boyutlarına göre belirlenmesi mümkün değildir. Tonozları destekleyen diğer taşıyıcı sistem elemanlarının rijitlik oranları, birbiriyle ve tonozlarla birleşim detayları ve mesnet koşulları, tonozların yapısal davranışını ve performansını yakından etkiler.