Sosyal bilgiler eğitiminde senaryo tabanlı örnek olay yönteminin üretim ve tüketim bilincinin kazandırılmasına etkisi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Öğrenci: AHU TANERİ

Danışman: SELMA YEL

Özet:

Bu araştırmanın temel amacı Sosyal Bilgiler eğitiminde senaryo tabanlı örnek olay yönteminin üretim ve tüketim bilincinin kazandırılmasına etkisini tespit edebilmektir. Bu amacı gerçekleştirebilmek için öğrencilerin kullanılan yönteme ilişkin görüşleri alınmış olup, bu araştırmada kullanılan yöntemin kullanılması ve geliştirilmesine yönelik önerilerde bulunulmuştur. Bu araştırmada araştırmanın, sorularına güvenilir ve kapsamlı cevap alabilmek, gerekli ölçme değerlendirmeleri yapabilmek için amacına uygun model olarak karma yöntem (mixed methods research) kullanılmıştır. Araştırmada ön test- son test kontrol gruplu deneysel desen modeli ile nicel veriler toplanmıştır. Araştırmada nicel verileri elde edebilmek için Tüketim Bilinci Ölçeği geliştirilmiştir. Nicel verilerin açıklanması için ders planları, etkinlikler ve sorular hazırlanmış ve araştırmanın nitel verileri toplanmıştır. Bu araştırmada kullanılan Tüketim Bilinci Ölçeği araştırmanın bağımlı değişkenini oluştururken; deney grubunda bulunan öğrencilere üretimden tüketime ünitesinin öğretilmesinde kullanılan senaryo tabanlı örnek olay yöntemi ve kontrol grubunda bulunan öğrencilere üretimden tüketime ünitesinin öğretiminde kullanılan öğretim yöntemi araştırmanın bağımsız değişkenlerini oluşturmaktadır. Araştırmanın çalışma grubunu 2014-2015 eğitim- öğretim yılında öğrenim gören 50 ilkokul öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmanın deney grubu 28, kontrol grubu ise 22 öğrenciden oluşmaktadır. Araştırmanın yürütüldüğü deney ve kontrol grubu yansız atama ile seçilmiştir. Nicel verilerin analizinde SPSS 22.0 paket programından yararlanılmıştır. Nitel verilerin analizinde ise içerik analizi yönteminden yararlanılmıştır. Araştırmanın nicel sonuçlarına göre deney grubunda yer alan öğrencilerin senaryo tabanlı örnek olay yöntemi kullanılarak tamamlanan uygulama sürecinde kontrol grubunda bulunan öğrencilere göre tüketim bilincinin daha fazla artış gösterdiği tespit edilmiştir. Araştırmada kullanılan öğretim yönteminin tüketim bilinci üzerinde olumlu etkisi olduğu sonucu ortaya çıkmıştır. Araştırmanın nicel bulgularından elde edilen sonuçlara göre deney grubunda yer alan öğrencilerin son test puanlarının kontrol grubunda yer alan öğrencilerin puanlarından daha fazla olduğu görülmektedir. Araştırmanın nicel alt problemlerine ilişkin sonuçlar uygulama sürecinde kullanılan öğretim yönteminin araştırılan değişkenler üzerinde olumlu bir etkisi olduğunu açıklamaktadır. Araştırmanın nitel bulgularından elde edilen sonuçlara göre; öğrencilerin sorulara verdikleri cevaplardan kullanılan yönteme ilişkin görüşlerinin olumlu olduğu sonucu elde edilmiştir. Öğrenciler öğrenme süreci içerisinde daha aktif rol aldığı, derse dikkatin ve ilginin daha yoğun olduğu, öğrenmede güçlük çektikleri derslerde de bu yöntemi kullanmak istedikleri, derse istekli katılımın sağlandığı sonuçları da ortaya çıkmıştır.