Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, EĞİTİM BİLİMLERİ ANABİLİM DALI, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Hasan Akdeniz
Danışman: Gülgün Bangir Alpan
Özet:
Bu araştırmanın amacı; Bilim ve sanat merkezinde eğitim gören özel yetenekli öğrencilerle biyoloji dersi kapsamında yaratıcı problem çözme çalışmalarının nasıl yürütülebileceğini belirlemek, öğrencilerin yaratıcı problem çözme becerilerinin gelişimini ve yaratıcı problem çözme stilleri ile duygusal zeka düzeyleri arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırmada nitel araştırma modellerinden eylem araştırması deseni kullanılmıştır. Araştırma, pilot ve asıl uygulama olmak üzere iki aşamada gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu 2019-2020 eğitim öğretim yılında Ankara ilindeki Yasemin Karakaya Bilim ve Sanat Merkezinde biyoloji alanında eğitim gören özel yetenekli öğrenciler oluşturmuştur. Uygulama sürecine, araştırmacı ile beraber biyoloji öğretmeni de gözlemci olarak katılmıştır. Araştırmanın amaçlarına ulaşmak için gerekli olan veriler; kişisel bilgi formu, yaratıcı problem çözme uygulama kitapçığı, yaratıcı problem çözme dereceli puanlama anahtarı, yaratıcı problem çözme stilleri envanteri, duygusal zekâ ölçeği, yarı-yapılandırılmış görüşme ve video
ix
kayıtları kullanılarak toplanmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, yaratıcı problem çözme temelli biyoloji dersi öğretim etkinliklerinin uygulanması sürecinde öğrencilerin yaratıcı problem çözme becerilerinin gelişim gösterdiği belirlenmiştir. Uygulama öncesinde öğrencilerin en fazla kavramsallaştırıcı stili, en az uygulayıcı stili ve geliştirici stili tercih ettiği ve yaratıcı problem çözme stillerinin dağılımının istatiksel olarak anlamlı bulunmadığı tespit edilmiştir. Uygulama sonrasında özel yetenekli öğrencilerin en fazla kavramsallaştırıcı stili, en az uygulayıcı stili ve üretici stili tercih ettiği ve yaratıcı problem çözme stillerinin dağılımının istatiksel olarak anlamlı bulunmadığı tespit edilmiştir. Öğrencilerin uygulama öncesi yaratıcı problem çözme puanları ile duygusal zekâ puanları arasında istatiksel olarak anlamlı bir ilişkinin olmadığı ve duygusal zekâ puanlarının yaratıcı problem çözme stillerine göre farklılık göstermediği tespit edilmiştir. Öğrencilerin uygulama sonrası yaratıcı problem çözme puanları ile duygusal zekâ puanları arasında istatiksel olarak anlamlı pozitif yönde yüksek bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Öğrencilerin duygusal zekâ puanlarının yaratıcı problem çözme stillerine göre farklılık göstermediği belirlenmiştir. Eylem araştırması sürecinde öğrencilerin online öğrenme ortamı, atölye süresi, materyallerin içeriği, yaratıcı problem çözme sürecini bütün olarak sürdürememe, ıraksak düşünmede zorlanma, grup çalışmalarına katılmada isteksizlik ve derse bağlanma konularında sorunlar yaşadığı tespit edilmiştir. Belirlenen sorunların çözümüne yönelik alınan eylem kararlarının etkili olduğu tespit edilmiştir. Eylem araştırması sürecinin öğrenciler tarafından olumlu olarak değerlendirildiği, sürecin öğrencilere akademik, yaratıcılık gelişimi, sorgulama becerisinin gelişimi ve farklı bakış açısı kazanma noktasında katkı sağladığı belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda önerilerde bulunulmuştur.
Anahtar Kelimeler : Bilim ve sanat merkezi, duygusal zekâ, eğitim teknolojisi, özel yetenekli öğrenci, yaratıcı problem çözme, yaratıcı problem çözme stilleri