Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: KAMURAN CERİT
Danışman: Dilek Ekici
Özet:
Hastanelerde hemşirelerin performansını değerlendirme ve geliştirme çalışmaları, kaliteli hizmet
sunumu ve insan kaynakları uygulamaları açısından oldukça önemlidir. Ancak hemşirelerin
performansını geçerli ve güvenilir ölçme araçlarıyla sistematik olarak değerlendirme konusunda
yetersizlikler vardır. Bu araştırma özel bir hastanede çalışan klinik hemşireleri için performans
değerlendirme sistemi geliştirmek amacıyla tanımlayıcı ve metodolojik olarak iki aşamada
gerçekleştirilmiştir. Araştırmada görev performansı değerlendirme ölçeği ve davranış ve bağlamsal
performans değerlendirme ölçeği geliştirilerek, ölçeklerin geçerlik ve güvenirlikleri incelenmiştir.
Hastanede oluşturulan çalışma grubu ile birlikte görev tanımları revize edilmiş, görev performansı
ve davranış ve bağlamsal performans değerlendirme ölçekleri tasarlanmıştır. Verilerin
toplanmasında tasarlanan ölçekler ve sosyo-demografik veriler formu kullanılmıştır. Araştırmanın
örneklemini özel hastane grubunun iki hastanesinde çalışan 154 klinik hemşiresi oluşturmuştur.
Hemşirelerin performanslarını servis sorumlu hemşireleri, sorumlu hemşire yardımcıları ve
hemşirelerin kendileri değerlendirmiştir. Ölçeklerin güvenirlik analizlerinde, test-tekrar test;
Cronbach alfa katsayısı; gözlemciler arası korelasyon katsayısı (ICC); Kendall W uyum katsayısı;
Krippendorff alfa katsayısı; kappa oranı hesaplanmıştır. Geçerlik analizlerinde, kapsam geçerlik
indeksi (KGİ) hesaplanmış ve açımlayıcı faktör analizi (AFA) uygulanmıştır. Görev performansı
değerlendirme ölçeğinin test-tekrar test güvenirliği r=0,99; Cronbach alfa katsayısı 0,98; ICC 0,78;
Kendall W uyum katsayısı 0,70; kappa oranı 0,67; Krippendorff alfa katsayısı 0,81’dir. Ölçeğin
KGİ 0,99’dur ve AFA sonucunda varyansın % 75,87’sini açıklayan iki faktör elde edilmiştir.
“Hasta bakım uygulamaları” faktörü 19 madde, “kalite uygulamaları ve servis düzeni” faktörü 9
maddeden oluşmuştur. Davranış ve bağlamsal performans değerlendirme ölçeğinin test-tekrar test
güvenirliği r=0,99; Cronbach alfa katsayısı 0,98; ICC 0,68; Kendall W uyum katsayısı 0,57; kappa
oranı 0,53; Krippendorff alfa katsayısı 0,69’dur. Ölçeğin KGİ 0,99’dur ve AFA sonucunda
varyansın % 74,05’ini açıklayan üç faktör elde edilmiştir. “Kişilerarası yardımlaşma ve örgütsel
destek” faktörü 16 madde, “bilişsel ve duygusal yetkinlikler” faktörü 7 madde ve “kurallara uyma”
faktörü 4 maddeden oluşmuştur. Sonuç olarak geliştirilen ölçekler, klinik hemşirelerinin
performanslarını değerlendirmede kullanılabilecek geçerli ve güvenilir ölçeklerdir.
Anahtar kelimeler : performans değerlendirme sistemi, hemşirelerde performans değerlendirme, görev performansı, bağlamsal performans, ölçek geliştirme, güvenirlik ve geçerlik