İlkokul Öğretmenleri ve Velilerin Kendileri ile Velilerin Çocuklarına İlişkin Dijital Okuryazarlık Yeterlilik Algılar


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Feyza Nur Öçal

Danışman: MEHMET ARİF ÖZERBAŞ

Özet:

Yaşam boyu öğrenmeyle bireylerdeki mekân, zaman ve yaş gibi faktörlerden bağımsız öğrenme ihtiyacı teknolojik hareketlerin zeminini oluşturmaktadır. İnsanların var olan gelişmeleri takip edebilme, bu gelişimleri yaşamlarıyla bütünleştirebilmeleri için iyi bir dijital okuryazar olmaları gerekmektedir. Genel bir ifade ile dijital okuryazarlık; dijital teknolojiler kullanarak bilgiye ulaşma, eleştirel yaklaşabilme; bilgiyi ayıklama, kullanma, analiz edebilme, sentezleyebilme olarak tanımlanmaktadır. Dijital yaşamda bireylerin güvenli hareket edebilme, bilgiye ulaşabilme ve bilgiyi paylaşabilme, var olan yeniliklerden haberdar olabilme gibi eylemleri gerçekleştirebilmek için dijital okuryazarlık yeterliliğine sahip olması gerekir. Burada en büyük sorumluluk anne-baba ve öğretmenlere düşmektedir. Bu araştırma Ankara ili, merkez ilçelerinde yer alan ilkokul öğretmenleri ve velilerin kendileri ile velilerin çocuklarına ilişkin dijital okuryazarlık yeterlilik algılarını belirli değişkenlere göre incelemek amacıyla; ilişkisel tarama modeline uygun olarak planlanıp, gerçekleştirilmiştir. Araştırma örneklemi seçilirken seçkisiz örnekleme yöntemlerinden tabakalı örnekleme kullanılmıştır. Araştırma 400 öğretmen, 356 veli üzerinde gerçekleştirilmiştir. Dijital Okuryazarlık Değerlendirme Ölçeği veli ve öğretmenlere uygulanmış olup, bağımsız iki grubun karşılaştırılmasında normal dağılım gösteren durumlarda ilişkisiz ölçümler için t-testi, normal dağılım göstermeyen durumlarda ise Mann Whitney U testi uygulanmıştır. İkiden fazla gruplar için normal dağılım gösteren durumlarda ilişkisiz ölçümlerde tek yönlü ANOVA, normal dağılım göstermeyen durumlarda Kruskal Wallis H-testi uygulanmıştır. Araştırma sonucuna göre ilkokul öğretmenlerinin dijital okuryazarlık yeterlilik algıları üzerinde cinsiyet, okuttukları sınıf düzeyi, gelir, ikamet ettikleri yer etkili bir değişken değildir. Fakat yaş, öğrenim durumu, kıdem, kullandıkları dijital araç sayısı, kişisel bir bilgisayara ve sürekli internet bağlantısına sahip olma durumları, internet kullanma sıklıkları ilkokul öğretmenlerinin dijital okuryazarlık yeterlilik algıları üzerinde etkili bir değişkendir. Araştırma sonucuna göre öğretmenler kendilerini dijital okuryazarlık bakımından Çok Yeterli hissetmektedir. Velilerin dijital okuryazarlık yeterlilik algıları üzerinde cinsiyet, herhangi bir işte çalışma durumu, öğrenim durumu, gelir, ikamet ettikleri yer, çocuklarının okudukları sınıf düzeyi, kullandıkları dijital araç sayısı, kişisel bir bilgisayar ile sürekli internet bağlantısına sahip olma durumları ve internet kullanma sıklığı etkili bir değişkenken; yaş etkili bir değişken değildir. Veliler kendilerini dijital okuryazarlık bakımından Çok Yeterli hissetmektedirler. Velilerin çocuklarına ilişkin dijital okuryazarlık yeterlilik algıları üzerinde yaş, gelir, ikamet yeri, öğrenim durumu, internet bağlantısına sahip olma durumu etkili bir değişken değildir. Fakat cinsiyet, bir işe sahip olma durumu, sınıf düzeyi, kullandıkları dijital araç sayısı, kişisel bilgisayara sahip olma durumu ve internet kullanma sıklığı velilerin çocuklarına ilişkin dijital okuryazarlık görüşleri üzerinde etkili olmuştur. Veliler dijital okuryazarlık bakımından çocuklarını Orta Yeterli düzeyde hissetmektedir. Velilerin ve çocukların ölçekten aldıkları ortalama puanları karşılaştırıldığında veliler kendilerini dijital okuryazarlık bakımından çocuklarından daha yeterli hissetmektedir.