İnmeli olgularda periferik aksonal uyarılabilirlik


Tezin Türü: Tıpta Uzmanlık

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2014

Öğrenci: ZEYNEP TURAN

Danışman: MURAT ZİNNUROĞLU

Özet:

İnme bir üst motor nöron lezyonu olması nedeniyle alt motor nöronda etkilenme beklenmemektedir. Fakat nadir de olsa inme hastalarında kas atrofisine rastlanması alt motor nöronda da etkilenme olabileceğini düşündürmektedir. Yapılan morfolojik çalışmalarda hemiplejik kasta kas lifi çapında incelme olduğu ve iğne EMG çalışmalarında spontan aktivitelerin izlendiği görülmüştür. Bazı rutin sinir ileti çalışmalarında etkilenen tarafta BKAP amplitüdünde küçülme, latansta uzama ve sinir ileti hızında yavaşlama olduğu gösterilmişken, bazılarında bir değişiklik saptanmamıştır. Yapılan konvansiyonel elektrofizyolojik testler iletimi sağlayan lif sayısına ve iletim hızına bağımlıdır. Aksonal membran potansiyeli ve iyon kanalları hakkında bilgi veren bir inceleme olan eşik izleme yöntemi ise hastalıkların patofizyolojik mekanizmasına ışık tutmaktadır. Sinir iletim çalışmaları çelişkili sonuçlar vermiştir. Periferik aksonal etkilenmenin olup olmadığını gösterecek en iyi yöntemlerden biri uyarılabilirlik çalışmalarıdır. Bu çalışmanın amacı şimdiye kadar araştırılmamış bir konu olan akut-subakut dönem inme hastalarında periferik aksonal uyarılabilirliği incelemektir. İnme tanısı almış 29 inme hastasının hem etkilenmiş hem de etkilenmemiş üst ekstremitesi ve inme geçirmemiş 29 kontrol grubunun tek üst ekstremitesi değerlendirilmiştir. Aksonal uyarılabilirlik çalışması median sinir üzerinde gerçekleştirilmiştir. Çalışma protokolünde EMG sinyali analog çıkışlı "Neuromatic EMG cihazı" kullanılarak amplifiye edilmiş, "National instruments analog dijital dönüştürücü veri kartı" kullanılarak dijitalize edilmiştir. Uyarı için Digitimer DS5 izole lineer bipolar sabit akım stimulatörü (çıkış +/-50 mA) kullanılmıştır. Uyarı akımları non-polarize Ag-AgCl iç yüze sahip elektrotlarla aktif elektrot (katot) bilekte median sinir üzerine, referans (anot) elektrot 10 cm proksimaline ve hafif radialine önkol kasları üzerine yerleştirilerek uygulanmıştır. Birleşik kas aksiyon potansiyeli, abduktor pollisis brevis kasından kaydedilmiştir ve yüzeyel elektrotlar kullanılmıştır. Aktif elektrot kasın motor noktasına, referans elektrot proksimal falanksa yerleştirilmiştir. Uyarı ve kayıt QTRAC (Copyright Institute of Neurology, London ®) yazılımı ile TRONDNF protokü ve IV Last seçeneği kullanılarak kontrol edilmiştir. Çalışmada sırasıyla uyarı- cevap ilişkisi, şiddet- süre ilişkisi, eşik elektrotonus, toparlanma eğrisi ve akım- eşik ilişkisi kaydedilmiştir. Test yaklaşık 10 dakika sürmüştür. İnmede etkilenen tarafta hem etkilenmeyen tarafa hem de kontrol grubuna göre membranın daha hiperpolarize olduğu ve uyarılabilirliğin azaldığı görülmüştür. Etkilenen tarafta etkilenmeyen tarafa göre içe rektifiye kanal fonksiyonunun azaldığı, evre ağırlaştıkça içe rektifiye kanal fonksiyonundaki azalmanın, membran hiperpolarizasyonunun ve uyarılabilirlikteki düşüşün arttığı saptanmıştır. Etkilenmeyen tarafta ise kontrol grubuna göre membranın daha depolarize durumda olduğu ve uyarılabilirliğin arttığı görülmüştür. Bu sonuçlar göstermektedir ki inme gibi bir üst motor lezyonu sonucu alt motor nöronda da aksonal membran düzeyinde etkilenme olmaktadır. Bu değişikliklerin sebebi dying back nöropati, akson ve çevresinde oluşan homeostasis ve nörovasküler regulasyon değişiklikleri, aktivite bağımlı plastik değişim, santral sinir sisteminde daha üst düzeyden gelen sürücü etkinin kaybı veya bu faktörlerin hepsinin ortak sonucu olabilir.