Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, HEMŞİRELİK ANABİLİM DALI, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2018
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: RUKİYE ÇELİK
Danışman: Ebru Kılıçarslan Törüner
Özet:
Araştırma, teknoloji temelli emzirme programının adölesan annelerin bebeklerinin büyümesine etkisini incelemek amacıyla yapılan randomize kontrol gruplu deneysel bir çalışmadır. Araştırmanın ikinci amacı, geliştirilen programının adölesan annelerin emzirme öz-yeterlilik, emzirme başarıları ve kaygı düzeylerine etkilerini belirlemektir. Araştırmaya, Ankara ilinde dört aile sağlığı merkezinde (ASM) izlenen, girişim grubunda 16, kontrol grubunda 15 primipar adölesan anne ve bebeği alınmıştır. Girişim grubundaki adölesan annelere, sekiz haftalık program uygulanmış, kontrol grubundaki annelere ASM’deki rutin bakım devam etmiştir. Girişim grubundaki annelere 1. haftada emzirme hakkında yüz yüze eğitim verilmiş ve annelerin android telefonlarına elektronik kitapçık yüklenmiştir. Annelerle 2., 3. ve 6. haftalarda emzirme konusunda planlı telefon görüşmeleri yapılmış ve haftada bir kere annelere emzirme konusunda kısa mesaj gönderilmiştir. Ayrıca, 7/24 telefonla danışmanlık hizmeti verilmiştir. Verilerin toplanmasında tanımlayıcı veriler formu, bebeğin fiziksel gelişimi ve emzirme takip formu, Postpartum Emzirme Öz-Yeterlilik Ölçeği, Spielberger Durumluk Kaygı Envanteri, LATCH Aracı ve emzirme programı değerlendirme formu kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesi ki-kare, Mann-Whitney U ve Wilcoxon işaret testi ile yapılmıştır. Araştırmaya başlamadan önce etik kurul ve kurum izinleri alınmış, yazılı onamı olan adölesan annelerle çalışma yürütülmüştür. Girişim ve kontrol grubunda bulunan bebekler ve adölesan annelerin tanımlayıcı özellikleri, annelerin emzirme özellikleri ve ölçek puanları arasında başlangıçta (1. izlemde) fark olmadığı belirlenmiştir (p > 0.05). Girişim grubunda bulunan bebeklerin 3. izlemde yaşa ve cinsiyete göre kilo ve boy z skorlarının kontrol grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yüksek olduğu bulunmuştur (p < 0.05). Girişim grubunda sadece anne sütü ile bebeğini besleyen adölesan anne sayısı 2. ve 3. izlemde kontrol grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yüksek belirlenmiştir (p < 0.001). Puan arttıkça öz-yeterliliğin ve emzirme başarısının arttığı kabul edilen Emzirme Öz-yeterlilik Ölçeği ve LATCH emzirme tanılama ve değerlendirme aracına göre girişim grubundaki adölesan annelerin öz-yeterlilikte 3. izlemde ve emzirme başarısında 2-3. izlemde ölçek toplam puan ortalamalarının kontrol grubuna göre yüksek olduğu saptanmıştır (p = 0.001). Kaygı durumunun ölçek puanı arttıkça yükseldiği Spielberg Durumluluk Kaygı Ölçeğine göre girişim grubundaki adölesan annelerin 3. izlemde ölçek toplam puan ortalamalarının kontrol grubundakilere göre azaldığı belirlenmiştir (p = 0.001). Adölesan annelere emzirme eğitimi veren hemşirelerin teknolojiyi kullanımları emzirme başarısını arttırabilir ve sağlıklı bebek büyümesini destekleyebilir. Adölesan annelere verilen teknoloji temelli emzirme eğitimi hem anne hem de bebeğinin sağlığı için önemli bir hemşirelik uygulamasıdır.
Anahtar Kelimeler : Teknoloji, Emzirme, Adölesan Anne, Bebek Büyümesi, Program, Emzirme Öz-Yeterlilik, Kaygı