Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2017
Tezin Dili: İngilizce
Öğrenci: Filiz Tokalak Baltacı
Özet:
Bu doktora tezinde, çocuk edebiyatının dünyaca ünlü Fransız yazarı Comtesse de Ségur'ün Bir Eşeğin Anıları romanının Türkçe'ye yapılan bütün çevirileri büyük bir titizlikle incelenmiştir. Çevirilerin incelenmesine paralel olarak çeviri kuramları gözden geçirilmiş ve kuramcılar tarafından geçmişten günümüze yapılan çeviri tanımları taranmıştır. Bu araştırmaların sonucunda çocuk edebiyatı çevirisi yaklaşımıyla belirlediğimiz ve kaynak odaklı çeviri tanımına uyan, farklı yıllarda (1940, 1948, 1959, 2006) yapılmış dört çeviri karşılaştırmalı çeviri analizi amacıyla seçilmiştir. Romanın diğer çevirilerini uyarlama kategorisinde değerlendirmenin daha doğru olacağı düşünülmüştür. Çalışmamızın amaçları doğrultusunda, çeviri kuramlarının bir kısmı çocuk edebiyatının özelliklerine göre yorumlanmıştır. Ardından, « Bir Eşeğin Anıları » romanının çevirilerinin Türk Edebiyatı çoğuldizgesindeki konumunu belirlemek üzere Even Zohar'ın « Polysystem Theory » adlı kuramı kapsamında dizgesel bir analiz yapılmıştır. Daha sonra, seçilen dört farklı çeviride Lawrence Venuti'nin ileri sürdüğü yabancılaştırma ve yerelleştirme, Vinay ve Darbelnet'nin benimsediği yedi çeviri basamağı ve Danica Seleskovitch'in Yoruma Dayalı Çeviri kuramının benimsediği çeviri stratejilerilerine göre karşılaştırılmalı olarak özel adlar, yer adları ve kültürel ögeler (yiyecekler, giysiler, dinsel ögeler, para birimleri, saatler ve ölçü birimleri) incelenmiştir. Böylelikle, çevirmenlerin çeviri sürecinde uyguladıkları ya da göz ardı ettikleri stratejiler doğrultusunda çeviri tutumları saptanmıştır. Gerçekleştirdiğimiz araştırma ve veri tarama çalışmaları sonucunda, ülkemizdeki çocuk edebiyatı çevirilerinin karşılaştırmalı analiz çalışmalarında, birden çok çeviri kuramının aynı anda kullanılmadığı saptanmıştır. Bu çalışmamızda, çocuk edebiyatı yapıtlarının özellikle eğitici özelliklerinin hedef dile aktarılabilmesi önemsendiğinden, kaynak odaklı bir yaklaşım izlenerek ve birçok kuramdan yararlanılarak oluşturulan « eklektik bir yöntem » in kullanımının daha verimli olacağı savunulmaktadır.