Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: UFUK ÖZKUBAT
Danışman: EMİNE RÜYA ÖZMEN
Özet:Bu araştırmanın genel amacı; a) altıncı sınıfa devam eden öğrenme güçlüğü olan öğrenciler ile düşük ve ortalama başarılı öğrencilerin matematik problemi çözerken kullandıkları bilişsel stratejiler ve üstbilişsel işlevler (üstbilişsel strateji, üstbilişsel deneyim, üstbilişsel bilgi) arasındaki ilişkinin incelenmesi b) bilişsel stratejiler ile üstbilişsel işlevlerin matematik problemi çözme performanslarını yordama durumlarının belirlenmesi ve c) gruplar arasında karşılaştırılması amaçlanmıştır. Betimleyici İlişkisel Tarama Modeli’nin kullanıldığı bu araştırmaya, kaynaştırma ortamına devam eden öğrenme güçlüğü olan 50 öğrenci ile bu öğrencilerle aynı sınıfta bulunan, düşük başarılı 50 ve ortalama başarılı 50 olmak üzere toplam 150 öğrenci katılmıştır. Öğrenme güçlüğü olan öğrenciler ile düşük ve ortalama başarılı öğrencilerin kullandıkları bilişsel ve üstbilişsel stratejileri belirlemek amacıyla Sesli Düşünme Protokolleri, üstbilişsel deneyimlerini ölçme amacıyla Üstbilişsel Deneyim Ölçeği, üstbilişsel bilgilerini ölçme amacıyla Matematik Problemi Çözme Değerlendirmesi-Kısa Formu, matematik problemi çözme performanslarını ölçme amacıyla ise matematik problemleri kullanılmıştır. Uygulamalardan elde edilen veriler, bilgisayar ortamında SPSS 25.00 istatistik paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma kapsamında uyarlanan Üstbilişsel Deneyim Ölçeği doğrulayıcı faktör analizinde LISREL 8.8; matematik problemlerinin belirlenmesinde ise TAP 14.7.4 paket programı kullanılmıştır. Araştırma amaçlarına yönelik olarak veriler tek yönlü ve çift yönlü ANOVA, korelasyonel matriksi, post hoc analizleri, çoklu regresyon analizi ve Fisher Zr analizleri kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre ortalama başarılı olan öğrenciler düşük başarılı ve öğrenme vii güçlüğü olan öğrencilerden daha fazla; düşük başarılı olan öğrencilerin de öğrenme güçlüğü olan öğrencilerden daha fazla bilişsel ve üstbilişsel strateji kullandıkları ve daha fazla üstbilişsel deneyim ve üstbilişsel bilgiye sahip oldukları sonucuna ulaşılmıştır. Öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin matematik problemi çözme performans düzeylerinin düşük ve ortalama başarılı olan öğrencilerden daha düşük; düşük başarılı olan öğrencilerin matematik problemi çözme performans düzeylerinin de ortalama başarılı olan öğrencilerden daha düşük olduğu; ortalama başarılı olan öğrencilerin matematik problemi çözme performans düzeylerinin ise diğer iki öğrenci grubundan daha iyi olduğu bulunmuştur. Belirtilen bulgulara ek olarak, öğrenme güçlüğü olan öğrencilerde üstbilişsel strateji ve üstbilişsel deneyimin; düşük başarılı olan öğrencilerde üstbilişsel strateji ve üstbilişsel bilginin; ortalama başarılı olan öğrencilerde ise üstbilişsel stratejinin matematik problemi çözme performansları üzerinde anlamlı bir yordayıcı olduğu bulunmuştur. Matematik problemi çözme performansları ile üstbilişsel işlevler arasındaki ilişkide ise öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin üstbilişsel strateji kullanma düzeyleri ve üstbilişsel deneyimleri ile matematik problemi çözme performansları arasında yüksek düzeyde ilişki; düşük başarılı olan öğrencilerin üstbilişsel strateji kullanma düzeyleri ile matematik problemi çözme performansları arasında yüksek düzeye yakın ve üstbilişsel bilgi arasında orta düzeyde ilişki; ortalama başarılı olan öğrencilerde ise üstbilişsel strateji kullanma düzeyleri ile matematik problemi çözme performansları arasında orta düzeyde ilişki bulunmuştur. Diğer bir bulgu ise öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin farklı zorluk düzeylerinde olan (kolay, orta düzeyde, zor) problemlerin tümünde; düşük başarılı olan öğrencilerin kolay ve orta zorluk düzeyinde olan problemlerde; ortalama başarılı olan öğrencilerin ise orta zorluk düzeyinde olan problemde üstbilişsel strateji kullanımı matematik problemi çözme performanslarını yordamaktadır. Matematik problemi zorluk düzeyleri ile üstbilişsel strateji kullanmaları arasındaki ilişki ise, öğrenme güçlüğü olan öğrencilerde kolay problemde orta düzeyin üzerinde, orta zorluk düzeyinde olan problemde orta düzeye yakın, zor problemde ise orta düzeyde ilişki; düşük başarılı olan öğrencilerde kolay problemde orta düzeyde ve orta zorluk düzeyinde olan problemde orta düzeye yakın ilişki; ortalama başarılı olan öğrencilerde ise orta zorluk düzeyinde olan problemde orta düzeyde ilişki bulunmuştur. Araştırmanın sonuçları ilgili alanyazın ve teorik görüşler çerçevesinde tartışılmış, öğretmenlere ve alanda çalışan araştırmacılara yönelik önerilerde bulunulmuştur.