Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: İrem Tuğhan YİĞİTOĞLU
Danışman: Filiz Çetin
Özet:
Bu çalışmada orta-ağır zihinsel yetersizliği ve otizm spektrum durumu olan öğrenciler için hazırlanan ve Özel Eğitim Uygulama Okulları’nda uygulanmakta olan 1. Kademe Öğretim Programlarını öğretmen görüşlerine göre değerlendirmek amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda öğretmenlerin öğretim programlarının 4 boyutuna ilişkin görüşleri alınmıştır. Bunun yanı sıra öğretmelerin; öğretim programlarının BEP geliştirmeye hizmet edip etmediği, programların farklı yetersizlik türlerine uygunluğu ve programlar tasarlanırken aile beklentilerinin dikkate alınıp alınmamasına ilişkin görüşleri de alınmıştır. Çalışmada nitel ve nicel desenlerin bir arada kullanıldığı karma araştırma yaklaşımı benimsenmiştir. Araştırmanın nicel boyutuna ait evreni Ankara’da bulunan Özel Eğitim Uygulama Okullarında çalışmakta olan öğretmenler oluşturmuştur. Evrenin tamamına ulaşılması planlandığından örneklem alma yoluna gidilmemiştir. Nitel boyuta ait örneklemi ise Ankara’nın 7 farklı ilçesinde bulunan Özel Eğitim Uygulama Okullarından amaçlı örnekleme yoluyla seçilmiş 35 öğretmen oluşturmuştur. Araştırmanın nicel boyutunda araştırmacı tarafından geliştirilen Özel Eğitim Uygulama Okulu 1. Kademe Öğretim Programları Değerlendirme Anketi kullanılırken, nitel boyutunda yine araştırmacı tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen nicel veriler SPSS 21.0 paket programına işlenerek analiz edilmiştir. Nitel verilerin analizinde ise içerik analizi kullanılmıştır. Çalışmanın nicel boyutundan elde edilen sonuçlara göre öğretmenlerin öğretim programlarının 4 boyutuna ilişkin çoğunlukla olumlu görüş bildirdikleri görülmektedir. Nicel veriler ışığında öğretim programları farklı yetersizlik türlerinin gelişimsel özelliklerine uygun ve BEP hazırlamaya kaynaklık edecek nitelikte bulunmuştur. Çalışmanın nitel boyutundan elde edilen sonuçlara göre hedeflere kısmen ulaşılabildiği, içeriğin öğrencilerin bireysel özelliklerine uygun olarak seçildiği ve öğretme-öğrenme süreçlerinin işlevsel olduğu bulunmuştur. Nitel verilerden ulaşılan diğer sonuca göre etkinlikleri ve materyalleri yeterli ve yetersiz bulan öğretmen sayısının birbirine çok yakın olduğu ve ders sürelerinin çok uzun olduğu görüşlerine ulaşılmıştır. Öğretim programları çalışmanın nitel kısmında da farklı yetersizlik türlerine uygun bulunurken yalnızca otizmi olan öğrencilere uygunluğu ile ilgili olumlu ve olumsuz görüşler eşit sayıda ifade edilmiştir. Nitel verilerden elde edilen diğer sonuçlara göre ise programların BEP geliştirmeye kaynaklık ettiği fakat programlar tasarlanırken aile beklentilerinin dikkate alınmadığı sonuçları olmuştur. Çalışmanın nicel boyutunda da nitel boyutunda da öğretim programlarına ilişkin olumlu görüşlerin öne çıktığı söylenebilmektedir. Bu sonuçlar doğrultusunda hem Özel Eğitim Programları’na hem de gelecekte yapılacak olacak çalışmalara yönelik önerilerde bulunulmuştur.
Anahtar Kelimeler : Program değerlendirme, Öğretim programları, Özel eğitim programları, Özel Eğitim Uygulama Okulu