Okul öncesi döneme yönelik hazırlanan çizgi filmlerde değerlerin sunumu: TRT Çocuk kanalı örneği


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2013

Öğrenci: AYŞEGÜL AKINCI

Danışman: GÜLHAN GÜVEN

Özet:

Bu araştırmada TRT Çocuk Kanalı'nda, Okul Öncesi kategorisinde yayınlanmakta olan çizgi filmlerde yer alan değerler; bu değerlerin davranışsal ifade açısından ve sözel ifade açısından sunulma biçimleri ile değerlerin bulunma sıklığını tespit etmek amaçlanmıştır. Birinci bölümde araştırmanın amacı, araştırmanın önemi, araştırmanın sınırlılıkları, varsayımlar ve tanımlara yer verilirken, ikinci bölümde bir kitle iletişim aracı olan televizyon ve değerlere ilişkin bilgiler sunulmuştur. Araştırmada içerik analizi türlerinden frekans analizi kullanılmıştır. Araştırma verilerinin toplandığı örneklemin seçiminde ise amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini TRT Çocuk Kanalı'nda 01.01.2013 ve 30.01.2013tarihleri arasında, hafta içi 09: 40 20: 55 ile hafta sonu 08:10 20:55 saatleri arasındaOkul Öncesi kategorisinde yayınlanmakta olan dokuz adet çizgi filmin ikişer bölümü oluşturmaktadır (n=18). İncelenen dokümanlar TRT Çocuk Kanalından temin edildiği araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman inceleme yöntemi kullanılmıştır. Yapılan araştırmada güvenirliliği sağlamak amacıyla, çizgi filmler metine (senaryo) dönüştürülmüş, genel ve özel alt değer kategorilerine ilişkin tanımlar yedi farklı uzmana gönderilip uzman görüşü alınmıştır. Buna ek olarak araştırmacı tarafından iki farklı zamanda (ilki Nisan ayında, ikincisi Haziran ayında olmak üzere) ve iki farklı kodlayıcı tarafından aynı anda (Mayıs ayında) çizgi filmler izlenerek yeniden kodlama yapılarak metine (senaryo) dönüştürülen çizgi filmlerdeki değer belirten sözel ifadeler ve davranışsal ifadeler genel ve özel alt değer kategorileri oluşturulmuştur. Araştırma sonucunda incelenen çizgi filmlerde sözel ifade boyutunda iv nezaket, mutluluk, sevgi, arkadaşlık, özgüven, sabır, saygı, cesaret, temizlik, yardımlaşma, paylaşma, sorumluluk, empati, doğruluk (dürüstlük) ve işbirliği değerlerine(% 79,70 oranla), davranışsal ifade boyutunda nezaket, mutluluk, sevgi, arkadaşlık, sabır, cesaret, temizlik, yardımlaşma, sorumluluk, doğruluk (dürüstlük) ve işbirliği değerlerine (% 20,30 oranla) yer verildiği tespit edilmiştir. İncelenen çizgi filmlerde yer alan değerlerin dağılımına bakıldığında, sözel ifade boyutunda en fazla yer alan değerin nezaket, en az yer alan değerlerin ise sabır ve saygı değerleri olduğu görülmektedir. Davranışsal ifade boyutuna bakıldığında en fazla mutluluk değerinin, en az sabır, cesaret ve doğruluk (dürüstlük) değerlerinin yer aldığı görülmektedir. Her iki boyutta da sabır değerine çok az yer verildiği görülmektedir. Bunun yanı sıra sözel ifade boyutunda yer alan özgüven, empati, paylaşma ve saygı değerlerine, davranışsal ifade boyutunda hiç yer verilmediği saptanmıştır. Araştırmada incelenen çizgi filmlerde sunulan değerler ayrı değer kategorileri halinde ele alınıp çizgi filmler bazında değer kategorilerinin sıklıklarına ilişkin frekans ve yüzde oranları hesaplanmıştır. Hesaplanan değerler her bir çizgi film için frekans ve yüzde tablosu haline getirilmiştir. En son olarak da sözel ifade boyutu ve davranışsal ifade boyutu açısından değer kategorilerinin sıklıklarını ifade eden iki ayrı tabloya yer verilmiştir.