Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2016
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Maliheh Movassagh Behestani
Danışman: MEHMET GÜÇLÜ
Özet:Araştırmanın amacı, Türkiye, İran ve Azerbaycan gibi bazı İslami ülkelerde uygulanan beden eğitimi ve spor öğretmeni yetiştirme programlarının karşılaştırmalı olarak incelenmesidir. Araştırma için gerekli veriler basılı kaynaklara dayanmaktadır. Bu kapsamda ulaşılabilen tez çalışmaları, makaleler, resmi gazeteler, yönergeler, kılavuzlar, kitaplar ve konu ile ilgili bilgi sahibi olan kişilerle yapılan görüşmeler dikkate alınmıştır. Araştırma sonucunda, incelen üç ülkede de öğretmenlik meslek bilgisi, genel kültür ve alan bilgisi derslerinden oluşan beden eğitimi ve spor öğretmenliği programının dört yıldan (8 yarıyıl) oluştuğu görülmüştür. Ancak Türkiye'de bir yarıyıl 14 haftadan oluşurken, Azerbaycan'da 15 haftadan, İran'da ise 16 haftadan oluşmaktadır. Türkiye'de beden eğitimi ve spor öğretmeni yetiştirme programının yaklaşık %13'ünü seçmeli dersler oluştururken, İran ve Azerbaycan'da seçmeli derslere yer verilmediği, derslerin her iki ülkede de öğrenci işleri tarafından düzenlenip zorunlu olarak belirlendiği görülmüştür. Türkiye'de beden eğitimi ve spor öğretmen adaylarının dört yıllık (8 yarıyıl) eğitim ve öğretim süresi içerisinde toplam 60 dersten 158 krediyi, İran'da ise öğretmen adayları dört yıllık süre içinde 77 dersten 154 kredi ve Azerbaycan'da 65 dersten 232 kredi tamamlanmak zorundadır.Ülkelerin haftalık ders saatleri açısından da çeşitli farklar görülmüştür. Türkiye'de haftalık ders saati ortalama 27.3, İran'da 30.7 ve Azerbaycan'da 33.1'dir. Sekiz yarıyılda ülkelerin programları içerisindeki ders saatlerine bakıldığında; Türkiye'deki beden eğitimi öğretmen adaylarının 2674 saat ile en düşük ders saatini aldıkları görülmüştür. Bunu 3440 saat ile İran ve 3480 saat ile Azerbaycan izlemiştir. Ülkelerin programları içerisinde teorik derslere ayırdığı oranlara bakıldığında ise 1065 saat ile en düşük teorik saatin Azerbaycan'da verildiği görülmüştür. Bunu 1488 saat ile İran ve 1750 saat ile Türkiye izlemiştir. Uygulamalı ders saatleri açısından ise 924 saat ile Türkiye son sırada yer almıştır. İran'da uygulamalı ders saati 1952 ve Azerbaycan'da 2415 saattir. Sonuçta hem İran hem de Azerbaycan'da beden eğitimi ve spor öğretmeni yetiştirme programları içerisinde uygulamalı derslere daha fazla ağırlık verildiği görülmüştür. Bu oranın yaklaşık olarak İran'da Türkiye'nin iki katı, Azerbaycan'da ise iki buçuk katı olduğu görülmüştür. Türkiye, İran ve Azerbaycan'da uygulanan beden eğitimi ve spor öğretmeni yetiştirme programında yer alan derslerin alanlara göre dağılımı incelendiğinde üç ülkede de en büyük payı alan bilgisi derslerinin aldığı görülmüştür. Türkiye'de bir öğretmen adayının dört yıl sürecinde aldığı derslerinin % 50'sini alan dersleri oluştururken, bu oran İran'da Türkiye'ye yakın bir oranda % 55.81'dir. Ancak Azerbaycan'da bir öğretmen adayının aldığı derslerinin yaklaşık % 71'ini alan dersleri oluşturmaktadır. Yine benzer şekilde üç ülkede de en düşük paya genel kültür dersleri sahiptir. Ancak genel kültür derslerine ayrılan oranlar incelendiğinde Türkiye ve Azerbaycan'da yaklaşık % 20 civarı olan pay, İran'da % 4 gibi çok düşük bir orandadır. İran buna karşılık öğretmenlik meslek bilgisine Türkiye ve Azerbaycan'a göre daha fazla pay ayırmıştır. Türkiye ve İran'da yaklaşık % 22 oranında öğretmenlik meslek bilgisine dair dersler verilirken, bu oran Azerbaycan'da % 12'ye kadar inmiştir. Türkiye, İran ve Azerbaycan'da uygulanan beden eğitimi ve spor öğretmeni yetiştirme programı içerisinde yer alan dersler incelendiğinde üç ülkede de ortak isme ve içeriğe sahip birçok dersin olduğu görülmüştür. Bununla birlikte İslami bir ülke olan İran'da yükseköğretim kurumlarında uygulanan beden eğitimi ve spor öğretmeni yetiştirme programında yer alan dersler incelendiğinde; Yüce İslam Tarihi ve Yorumlar, İslami Düşünceler ve Doğum Kontrolü Yöntemi gibi dersler göze çarpmıştır. Azerbaycan'da ise Sosyoloji, İktisat, Psikoloji ile Matematik ve Fizik gibi bazı derslerin Türkiye'de uygulanan beden eğitimi ve spor öğretmeni yetiştirme programı içinde yer almadığı görülmüştür.