Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Mustafa İPEK
Danışman: Şule Gök Tüdeş
Özet:
20. yüzyıldan itibaren hızlı kentleşme ve bunun getirdiği sorunlar 70’li ve 80’li yıllar itibariyle artarak küresel ölçekte ciddi şekilde sorgulanmaya başlanmış, 90’lı yıllar itibariyle yaşanan afetleri önlemedeki yetersizlikler dünyayı farklı bir yöne çekmiştir. Bu kapsamda Türkiye’de de İstanbul İli Sismik Mikro- Bölgeleme dahil Afet Önleme/Azaltma Temel Planı Çalışması (JICA Raporu), Kentsel Alanların Sismik Afetlere Karşı İncelenmesinde Risk Değerlendirme Araçları Projesi (RADIUS Projesi) gibi birçok çalışma yürütmüştür. Bu çalışma, Türkiye’nin, afet riskini önleme amacıyla gerçekleştirdiği “riskli alan, rezerv yapı alanı ve riskli yapı” uygulamalarının afet yönetimi ilkelerine uygun olmadan fiziksel yenilemenin ötesine geçemediğini yer bilimsel ve mekânsal verilerle ortaya koymaya çalışmaktadır. Bu kapsamda ilk olarak, uluslararası düzlemde anlaşmalar, raporlar ve uygulamalar incelenerek afet planlamasının nasıl ve hangi kriterlerle ele alındığı ortaya konulmuş, dünya ile paralel olarak Türkiye’de afet öncesi planlamanın gündeme gelişi ve günümüze kadar geçirdiği değişimin kentsel dönüşüm uygulamaları ile ilişkisi irdelenmiştir. Sonrasında riskli alan, rezerv yapı alanı ve riskli yapı uygulamalarında riskli statüde bulunan yapıların bütünleşik ve kapsamlı planlamayla uyumlu olmadığı kabulü ile CBS ortamındaki veriler ve AHS yöntemi kullanılarak Kartal ilçesi genelinde uluslararası çalışmalarda afet planlaması çatısı altında çalışılan ve gündemde olan konu başlıklarının kullanıldığı “Bütünleşik Afet Tehlike Haritası” elde edilmiştir. Söz konusu tehlike haritasındaki çok yüksek tehlikeli alanlarda, yapı ve alan bazlı kentsel dönüşüm uygulamalarıyla afet tehlikesinin ne ölçüde bertaraf edildiği, alan, yapı ve nüfus verileri üzerinden değerlendirilmiştir. Değerlendirme sonucunda, bütünleşik afet tehlike haritasındaki yüksek tehlikeli alanlarla kentsel dönüşüm uygulamalarının yürütüldüğü alanların paralellik göstermediği tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler : Afet planlaması, kentsel dönüşüm, riskli alan, rezerv yapı alanı,
riskli yapı, kent planlaması