Gıdalarda Stafilokal Enterotoksin Varlığının ve Antibiyotik Dirençliliğinin Araşatırılması


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Tuğba Cebeci

Danışman: NESLİHAN GÜNDOĞAN

Özet:

Stafilokokal gıda zehirlenmesi (SFP), stafilokokal enterotoksin içeren gıdaların tüketimi sonucu ortaya çıkan bir zehirlenme türüdür. Bu çalışmada Ocak 2012 tarihinden 2013 yılına kadar bir yıllık süre içerisinde; Kayseri, Giresun ve Trabzon illerinin çeşitli ilçelerinden temin edilen 108 gıda örneğinin mikrokok/stafilokok ve toplam stafilokok düzeyleri ve stafilokokal enterotoksin varlıkları saptanmıştır. Stafilokok olarak identifiye edilen izolatların, enterotoksin oluşturma yetenekleri ve enterotoksin tiplendirilmesi ile 17 farklı antibiyotiğe karşı dirençlilik durumları araştırılmıştır. Gıda örneklerinde minimum 3,2 log kob/g, maksimum 5,6 log kob/g, ortalama olarak 5,2 log kob/g düzeyinde mikrokok/stafilokok, minimum 3,4 log kob/g, maksimum 6 log kob/g, ortalama olarak 5 log kob/g düzeyinde toplam stafilokok sayılmıştır. 108 gıda örneğinin 30 tanesi enterotoksin varlığı bakımından pozitif olarak bulunmuş, 47 adet stafilokok izolatından 2'sinin enterotoksin üretme yeteneğinde olduğu, S. saprophyticus izolatının C tipi, S. aureus izolatının ise E tipi enterotoksin ürettikleri belirlenmiştir. 243 izolatın 6'sının beş antibiyotiğe, 13'ünün dört antibiyotiğe karşı çoklu dirençlilikleri bulunmuştur. En yüksek dirençlilik oranları, %74,4 ile fosfomisin, %59,6 ile benzilpenisilin, %23,8 ile tetrasiklin, %17,6 ile eritromisin antibiyotiklerine karşı gözlemlenmiştir. Araştırma sonuçlarımıza göre, gıda örneklerine bulaşan koagülaz pozitif stafilokoklarla beraber koagülaz negatif stafilokokların da, stafilokokal gıda zehirlenme olgularının ortaya çıkmasına bir risk teşkil ettiği belirlenmiştir. Gıda zehirlenmesine sebep olan enterotoksijenik stafilokokların varlığı ve bu stafilokoklarda saptanan antibiyotik dirençlilik oranları, halk sağlığını önemli derecede tehdit etmektedir. Bu durumda, gıda üretim ve tüketim zincirindeki hijyen kurallarının özenle uygulanması gerekmektedir.