Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2016
Öğrenci: GAMZE ÖZER
Danışman: NECATİ CEMALOĞLU
Özet:Bu araştırmanın amacı, Ankara Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde bulunan Çankaya, Sincan ve Yenimahalle ilçelerindeki ilköğretim kurumlarında öğrenim gören 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin, siber zorbalık yaşama düzeylerini bazı değişkenlere göre incelemek, siber zorbalığın öğrenciler üzerindeki etkilerini ve öğrencilerin siber zorbalıkla baş etme stratejilerini saptamaktır. Araştırma, tarama modelindedir. Araştırmanın evrenini Ankara Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde bulunan Çankaya, Sincan ve Yenimahalle ilçelerindeki, resmi ilköğretim kurumlarında 7. ve 8. sınıflarda öğrenim gören toplam 43.573 öğrenci oluşturmaktadır. Evrene ilişkin örneklem, çok aşamalı örnekleme (multi-stage sampling) yöntemi ile belirlenmiştir. İlk olarak üç merkez ilçedeki ilköğretim kurumları sosyoekonomik düzeylerine göre gruplandırılmış ve bu okullardan basit seçkisiz örnekleme (simple random sampling) yöntemi ile 9 okul seçilmiştir. İkinci aşamada ise tabakalı örnekleme (satrified sampling) yöntemi kullanılarak araştırmanın örneklemi 381 öğrenci olarak belirlenmiştir. Örneklem için belirlenen bölgede bulunan okullardaki 2421 öğrenciden 415 öğrenciye anket uygulanmış; ancak 34 anket, analiz öncesi veri tarama aşamasında çıkartılmıştır. Geriye kalan 381 anket ile analizler yapılmıştır. Araştırmada, veri toplama aracı olarak, Sanal Zorba/Kurban Ölçeği, Siber Zorbalığın Etkilerine Yönelik Anket ve Siber Zorbalıkla Baş Etme Stratejilerine Yönelik Anket kullanılmıştır. Verilerin analizi için Kruskal Wallis ve Mann Whitney-U testlerinden, yüzde ve frekans hesaplamalarından yararlanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, öğrencilerin; düşük düzeyde de olsa siber zorbalığa maruz kaldığı, siber mağdurların en fazla sanal ortamda engelleme ve zarar verme ile sanal vii ortamda cinsel zorbalık davranışlarıyla karşılaştıkları, öğrencilerin siber zorbalık yaşama düzeylerinin; cinsiyet, yaş, sınıf düzeyi, annenin eğitim düzeyi, cep telefonu sahibi olma, internet kullanım sıklığı, sosyal medya hesabına sahip olma, sosyal medya hesabının kullanım sıklığı ve ailenin gelir düzeyi değişkenlerine göre anlamlı farklılık gösterdiği ancak okulun bulunduğu sosyoekonomik düzey, akademik başarı düzeyi, babanın eğitim düzeyi, kardeş sayısı, ailenin bütünlüğü, bilgisayar sahibi olma ve en çok kullanılan sosyal medya hesabının öğrencilerin siber zorbalık yaşama düzeylerinin anlamlı bir belirleyicisi olmadığı, siber zorbalığa maruz kalan öğrencilerin genellikle öfke, üzüntü, hayal kırıklığı, stres ve utanç duygularını yaşadıkları; zorbalığın duygusal ve psikolojik etkilerini daha çok hissettikleri; siber mağdurların siber zorbalıkla baş etmek için genellikle zorbalığı yapan kişiden gelen mesajları bloke etme, zorbalığı yapan kişiden davranışını sonlandırmasını isteme, kullandığı internet hesaplarının şifrelerini değiştirme ve bilinmeyen ve özel numaralardan gelen aramaları cevaplamama gibi teknik yönü ağır basan başa çıkma stratejilerini kullandığı, durumu çoğunlukla arkadaşlarıyla paylaşmayı tercih ettikleri fakat aileye, öğretmene ya da okul müdürüne durumu bildirme, psikoloğa veya polise başvurma gibi başkalarından yardım alma stratejilerini daha az kullandıkları saptanmıştır.