Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: BERRU İZEL GÖKGÖZ
Danışman: Zeynep Yeşim İlerisoy
Özet:
Geçmişten günümüze terör faaliyetleri kapsamında yapılara yönelik çok sayıda bombalı saldırı gerçekleşmiş ve bu saldırılar sonucunda ciddi can ve mal kayıpları yaşanmıştır. Stratejik konumu nedeniyle terör faaliyetlerinden en çok etkilenen ülkelerden olan Türkiye'de son 40 yılda ulaşım yapıları ve çevrelerini hedef alan dört bombalı saldırı gerçekleşmiştir. Gelişen teknolojiyle artan patlayıcı etkisi, geçmişte hedef olarak seçilen bu yapıların korunması için güvenlik önlemlerinin alınmasını zorunlu kılmaktadır. Bu tez, yapıların korunması için kent içinde güvenlik önlemlerinin ulaşım yapılarına dahil edilmesine ve ulaşım yapılarında terör saldırıların etkilerini azaltmanın yollarını tartışmaya odaklanmaktadır. Tezin ana araştırma konusu, ulaşım yapılarından Yüksek Hızlı Tren Garları ve Havalimanlarının güvenli tasarımı için tasarım kriterlerinin değerlendirilmesidir. Öncelikle, amaç doğrultusunda yapılar üzerinde oluşan hasarın, patlamanın hangi tür özelliklerine bağlı olduğu araştırılmıştır. Ardından literatür ışığında farklı ülkelerin standartları ve uzman görüşleri de dahil edilerek, özellikle araç bombalı saldırılarda kent ve yapı ilişkisinde alınması gereken önlemler belirlenmiştir. Tasarımsal kararların karmaşık ve belirsiz özelliği nedeniyle, bu önlemler Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) metodolojisinden Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) yöntemiyle değerlendirilmiştir. Değerlendirmelerde parsel düzenlemelerinin bombalı saldırılar için en etkili bileşen olduğu tespit edilmiştir. Sonraki adımda da tren garı ve havalimanı örnekleri değerlendirilmiştir. Değerlendirmelerde havalimanlarının tren garlarına göre kent yapı ilişkisinde araç bombalı saldırılara karşı daha iyi performans sergiledikleri sonucuna ulaşılmıştır. Son olarak, kent içindeki bombalı saldırılara karşı yapı ve çevresi için öneriler sunulmuştur.