Okul öncesi çocukluk dönemi çizgi filmlerinde mantıksal düşünme ve bilişsel beceriler: TRT Çocuk Kanalı


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Öğrenci: AYLİN ARSLAN

Danışman: EKREM ZİYA DUMAN

Özet:

Bu çalışmada, TRT Çocuk Kanalı 3-5 yaş programları kategorisinde yer alan Pepee, Kuzucuk ve Elif'in Düşleri isimli çizgi filmlerinde, okul öncesi dönem çocuklarının mantıksal düşünmelerine katkı sağlayacak bilişsel becerileri barındırıp barındırmadığının ve hangi sıklıkta sunulduğunun karşılaştırmalı bir şekilde tespit edilmesi amaçlanmıştır. Birinci bölümde araştırmanın problemi, amacı, önemi, sınırlılıkları ve konu ile ilgili yapılmış çalışmalara yer verilirken; ikinci bölümde okul öncesi dönem çocuğunun gelişim özelliklerine, bilişsel gelişim kuramlarına, mantıksal düşünme ve bilişsel becerilere yer verilmiştir. Üçüncü bölümde araştırmada kullanılan yöntem ve tekniklere, dördüncü bölümde araştırmanın bulgularına ve beşinci bölümde ise araştırmayla ilgili ulaşılan sonuçlara yer verilmiştir. Söz konusu çizgi filmlerde bulunan bilişsel becerileri ve bu becerilerin bulunma sıklığını tespit etmek amacıyla nitel araştırma yöntemlerinden içerik analizi kullanılmıştır. Örneklemin seçiminde ise; amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini TRT Çocuk Kanalı tarafından 3-5 yaş programları kategorisinde yer alan on üç adet çizgi filmden, 01/09/2016 ile 01/09/2017 tarihleri arasında Reyting İzlenme Oranı (RTG) ile Share İzlenme Payı (SHR) en yüksek olan üç adet çizgi filmin toplam 230 çizgi film bölümü oluşturmuştur. Yapılan araştırmada güvenilirliği sağlamak amacıyla çizgi filmlerde geçen ifadeler metne dönüştürülerek, oluşturulan kategorilerle ifadelerin uyumlu olup olmadığına dair iki uzman görüşü alınmıştır. İncelenen çizgi filmlerde sunulan bilişsel becerilerin sıklıklarına ilişkin frekans ve yüzde oranları hesaplanarak, her bir çizgi film için tablo haline getirilmiştir. İncelenen çizgi filmlerden elde edilen sonuçlara göre; Pepee, Kuzucuk ve Elif'in Düşleri çizgi filmleri arasında en yüksek frekansa sahip bilişsel becerilerin, Pepee çizgi filminde sunulduğu görülmüştür. En düşük frekansa sahip bilişsel becerilerin ise Kuzucuk çizgi filminde sunulduğu tespit edilmiştir. Ayrıca söz konusu çizgi filmlerdeki bilişsel beceriler karşılaştırıldığında, en fazla becerinin sorgulama yoluyla; en az becerinin ise parça bütün ilişkisi kurma yoluyla izleyiciye sunulduğu tespit edilmiştir.