Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Semahat Merve TOP
Danışman: Abdurrahman Yağmur Topraklı
Özet:
Camiler, Müslümanlar için ibadet yeri ve çok fonksiyonlu toplanma merkezidir. Türkiye’de sayısı
gün itibariyle yaklaşık 89 300 olan camilerin sayısı günden güne artış göstermektedir. Cami, içinde
aynı anda birçok insanı bulundurması sebebiyle yangın incelemesi açısından önemli bir yapı tipidir
fakat literatürde camilerde yangın güvenliğiyle ilgili yeterli çalışma bulunmamaktadır. Günümüzde
simülasyon tekniği, kullanım kolaylığı, hızlı ve duyarlı sonuçları, ayrıca gerçek yangın testlerinin
yüksek tehlike ve maliyete neden olması nedeniyle modern yangın biliminde birincil araştırma
yöntemlerinden biri haline gelmiştir. Büyük ve kalabalık binalarda yangının gelişimini
modelleyebilmek için simülasyon yazılımı kullanmak, yangın dinamiği araştırmalarında en sık
kullanılan yöntemlerden biridir. Bu çalışmada, Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından hazırlanan
kubbeli cami projelerinden biri olan 750 kişilik Tip 6 Mevlana Camii'nde 750 kW büyüklüğündeki
yangının farklı senaryolarında ortaya çıkabilecek sonuçlar üzerinde durulmaktadır. Bu senaryolar;
Senaryo 1-A (kubbe kasnak pencereleri kapalı ve yangın zemin katta), Senaryo 2-A (kubbe kasnak
pencereleri açık ve yangın zemin katta), Senaryo 1-B (kubbe kasnak pencereleri kapalı ve yangın
hanımlar mahfilinde), Senaryo 2-B (kubbe kasnak pencereleri açık ve yangın hanımlar mahfilinde)
olmak üzere 4 çeşitten oluşmaktadır. Bu senaryolarda, yangının başlangıcından itibaren ilk 500
saniyelik süreçte gazların duman, sıcaklık, görünürlük ve akış hızının insan güvenliği üzerindeki
etkileri incelenerek mevcut güvenli tahliye süresi (ASET) bulunmuştur. Araştırmada yangın dinamik
simülasyonlarından (FDS) biri olan ve akademik araştırmalarda yaygın olarak kullanılan paket
program ‘’PyroSim’’ kullanılmıştır. Çıkan sonuçlara göre, zemin kattaki mevcut güvenli tahliye
süresi (ASET) Senaryo 1-A’da 220 saniye, Senaryo 2-A’da 230 saniye olduğu bulunmuştur. Senaryo
1-B ve Senaryo 2-B’de yangın zemin kata yayılmadığı için bu katta ilk 500 saniye içinde ölüm ya da
yaralanma riski oluşmamıştır. Hanımlar mahfilindeki mevcut güvenli tahliye süresi (ASET) Senaryo
1-A’da 130 saniye, Senaryo 2-A’da 150 saniye, Senaryo 1-B’de 120 saniye, Senaryo 2-B’de 135
saniye olduğu bulunmuştur. Kubbe elemanı yangında dumanının depolanması için alan oluşturarak
dumanın ana mekanlara yayılımını azaltmakta ve dolayısıyla mevcut güvenli tahliye süresini (ASET)
uzatmaktadır. Kubbede doğal havalandırmayı sağlayan pencerelerin açılması yangında dumanın
tahliye ederek mevcut güvenli tahliye süresinin (ASET) artmasına sebep olmuştur.
Anahtar Kelimeler : Kubbeli cami tasarımı, Kubbe kasnak pencereleri, Camilerde yangın analizi,
Yangın dinamik simülasyonu, Pyrosim