Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2017
Öğrenci: HATİCE ELİF ELMAS
Danışman: İBRAHİM KISAÇ
Özet:Bu araştırmada ortaöğretim öğrencilerinin dindarlık eğilimi düzeyleri ile bazı kişilik özellikleri arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırmada ele alınan bağımsız değişken, dindarlık eğilimi düzeyi, bağımlı değişkenler ise mizaç ve karakter özellikleri, saldırganlık düzeyi ve suçluluk duygusu düzeyidir. Araştırmanın örneklemi, 2014-2015 öğretim yılında Polatlı Anadolu ve Teknik Meslek Lisesi'nde öğrenim gören 339 öğrenci ile 2015-2016 öğretim yılı Polatlı Duatepe Anadolu Lisesi'nde öğrenim gören 278 öğrenci olmak üzere toplam 617 öğrenciden oluşmaktadır. Araştırmaya katılan 617 öğrencinin 159'u kız, 458'i erkek öğrencidir. Örneklemi oluşturan öğrencilerin yaş ortalamaları 17'dir. Araştırmada öğrencilerin dindarlık eğilimi düzeylerini belirlemek için araştırmacı tarafından geliştirilen dindarlık eğilimi ölçeği'; saldırganlık düzeylerini belirlemek için Tuzgöl (1998) tarafından geliştirilen saldırganlık ölçeği', suçluluk duygusu düzeylerini belirlemek için Şahin ve Şahin (1992) tarafından geliştirilen Suçluluk-Utanç Ölçeği (SUTÖ)', mizaç ve karakter özelliklerini ölçmek için ise Cloninger (1997) tarafından geliştirilen Mizaç ve Karakter Envanteri kullanılmıştır. Araştırmanın sonuçları şu şekildedir: Öğrencilerin bilgi, etkileme ve toplam dindarlık düzeyleri artıkça saldırganlık düzeyleri de çok düşük düzeyde de olsa bir azalmaktadır, etkileme ve toplam dindarlık düzeyleri artıkça suçluluk düzeyleri artmaktadır. Öğrencilerin dindarlık eğilimi ölçeği alt boyutlarından aldıkları puanlar ile mizaç ve karakter envanteri yenilik arayışı, zarardan kaçınma, ödül bağımlılığı, sebat etme, kendi kendini yönetme, iş birliği yapma, kendini aşma düzeyleri arasında kayda değer, anlamlı bir ilişkiye rastlanmamıştır. Dindarlık eğiliminin inanç alt boyutunda ise erkek öğrencilerin aldıkları puanlar kızlara göre daha yüksektir. Düz lise öğrencilerin dindarlık eğilimi etkileme alt boyutundaki puanları ile toplam dindarlık eğilimi puanları Anadolu Lisesi öğrencilerine göre daha yüksektir. Erkek öğrencilerde saldırganlık duygusunun kız öğrencilerden daha yüksektir. Kız öğrencilerde ise suçluluk duygusunun daha yüksek olduğu bulunmuştur. Okul türlerine göre öğrencilerin saldırganlık ölçeğinden aldıkları puanlar arasında anlamlı bir farklılık yoktur. Anadolu lisesi öğrencilerinin suçluluk duygusu, keşfetmekten heyecan duyma, dürtüsellik, savurganlık, düzensizlik, toplam yenilik arayışı, beklenti endişesi, yabancılardan çekinme ve toplam zarardan kaçma, bağlılık, sorumluluk alma, özdeşim özelliklerine ve toplam kendini aşma puan ortalamaları düz lise öğrencilerinden yüksek tespit edilmiştir. Düz lise öğrencilerinin duygusallık, aydınlanmış ikinci kişilik, sebat etme, sosyal kabullenme, iş birliği ve kendini kaybetme özelliklerine daha yatkın oldukları bulunmuştur.