Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Ayşe YEŞİLYURT ALKAN
Danışman: Demet Erol
Özet:
Doğal kaynakların etkin ve doğru bir şekilde kullanımı ekonomik ve sosyal kalkınmanın sağlanmasında önemli bir unsurdur. İhtiyaçların giderek artması ve küresel sorunların yaşanması (Covid, iklim değişikliği vb.) doğal kaynaklar üzerinde büyük bir baskı oluşturmaktadır. Bu baskının etkisiyle yanlış arazi kullanımı, doğal kaynakların tahrip edilmesi ve en önemlisi insanlara hizmet sağlayan ekosistem hizmetleri kaynaklarında yaşanılan sorunların artmasına neden olmaktadır. İnsan yaşamını etkileyen ve insanlara fayda sağlayan hizmetlerin üretildiği alanlar olan havza alanlarının korunması ve uygun bir biçimde kullanılması büyük önem arz etmektedir. Havzalarda yeni sorunların ortaya çıkması, bir an önce çözüm yolları üretilmesi gereksinimini vurgulamaktadır. Havzaların korunmasını etkin ve verimli kullanımının sağlanması için yeni yöntem ve planlara ihtiyaç vardır. Bu amaçla bu tez havza alanlarında yaşanılan sorun ve problemleri çözmek ve insan sağlığını ve refahını iyileştirmek ihtiyaç duyulan ekosistem hizmetlerinin mevcut durumunu tespit etmek ve korumak için katılımcı havza planlamaya girdilerini araştırmayı amaçlamaktadır. İlk olarak çalışma alanı MOORA yönteminin uygulanmasıyla belirlenmiştir. Yöntem sonucunda belirlenen çalışma alanı Yeşilırmak havzasının Tersakan mikro havzasıdır. Tersakan mikro havzası mevcut durum analizleri ve ekosistem hizmetlerinin üretildiği alanlar Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) ve coğrafi bilgi sistemi (CBS) kullanılarak haritalandırılmıştır. Bu araştırma analiz sonuçlarına bağlı olarak ekosistem hizmetleri perspektifinde SWOT analizi yapılarak işlevselliğine yönelik katılımcı havza planlama girdilerini önermektedir. Yapılan tüm analizler sonucunda ekosistem hizmetleri bütününde katılımcı havza planlaması model önerisi geliştirilmiştir.
Anahtar Kelimeler : Katılımcı Havza Planlama, Ekosistem Hizmetleri, Tersakan Mikro Havzası