Ankara daki sağlık birimlerinin konumlarının yer seçim modelleriyle analizi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2013

Öğrenci: MAGHSOUD GHANAT BARİ

Danışman: BURCU HALİDE ÖZÜDURU

Özet:

Sağlık ocağı, hastane, dispanser gibi birimler kentlerin vazgeçilmez kullanım alanlarıdır. Bu alanların seçimi, etkin sağlık sistemi oluşturulmasında, kullanıcıların bu birimlere kısa sürede, kolay bir şekilde ulaşabilmesi, kentsel yaşam kalitesinin arttırılması ve sağlıklı bir sosyal çevre yaratılması adına önemlidir. Türkiye'de özellikle sağlık hizmetlerinin yer seçimlerinin kriterlerinin belirlenmesi, kriterlere göre kentsel analizler yapılması, analizler doğrultusunda kentsel politika ve programlar geliştirilmesi göz ardı edilmektedir. Bu durum ulaşım sistemi olmak üzere diğer kentsel sistemleri de etkilemektedir. Bu araştırmanın amacı Ankara'daki hastanelerin yer seçimlerini analiz ederek, mevcut konumlarını sağlıklı kentsel planlama çerçevesinde, özellikle erişilebilirlik açısından incelemektir. Bu hedefle araştırmada tampon ve ağ analizleri yapılarak, hastanelerin mevcut konumları, etki alanları ve erişilebilirlik özellikleri incelenmiş, konumların çevre ile ilişkisi arz ve talep özellikleri kullanılarak modellenmiştir. Tampon ve ağ analizleri sonuçlarına göre, hastanelerin az yoğun trafik koşullarında etki alanları büyümekte, çok yoğun trafik koşullarında küçülmektedir. Acil servisi olan hastanelerde yapılan analizlerde ise etki alanları Ankara metropoliten alanının, trafik koşullarına göre %50,0si kadarını kapsamaktadır. Bu durum, kentte bu etki alanı içinde olmayan mahalleleri kapsayacak bir sistem ile değiştirilebilir. Araştırmada kurgulanan mekânsal etkileşim modeli ile hastanelerin arz (yatak, hekim sayıları, sigorta durumu, mülkiyet durumu, sunulan hizmet sayısı, özelleşmiş durumları) talep özellikleri (yatan hasta sayısı ) arasında ilişki kurulmaya çalışılmıştır. Kurgulanan model sonuçlarına göre hastanelerin yatak ve hekim sayıları ile erişilebilirlikleri arasında pozitif bir ilişki bulunmuştur. Bu çalışmaya göre sağlık yatırımlarının konumlarını belirlemekte tampon ve ağ analizleri ile mekânsal etkileşim modelleri etkili bir şekilde kullanılabilecektir.