Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2018
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: FATMA GONCA KOÇANCI
Danışman: Belma Aslım
Özet:Alzheimer, Parkinson, Huntington ve amiyotrofik lateral skleroz gibi nörodejeneratif hastalıklar, kolinerjik iletim kaybı (AChE enzim artışı), apoptoz ve inflamasyonun neden olabileceği nöronal hasar ile karakterizedir. Nörodejeneratif hastalıklar için geliştirilen mevcut ilaçlar, hastalığın tam anlamıyla tedavisini sağlayamamaktadır. Bu tez çalışmasında, nörodejeneratif hastalıkların ortak mekanizmaları üzerinde etkisi ortaya konmuş, doğal ve yeni bir bitkisel ajanın bulunması amaçlanmıştır. Glaucium corniculatum bitkisinin kloroform, metanol ve su ekstraktlarında toplam alkaloid, flavonoid ve fenolik bileşik miktarı spektrofotometre ile, biyoaktif bileşen içeriği ise GC-MS ve HPLC ile belirlenmiştir. Ekstraktların in vitro ve hücresel asetilkolinesteraz inhibitör (AChE-i) özellikleri Ellman yöntemi ile belirlenmiş, hidrojen peroksit (H2O2) ile AChE aktivitesi indüklenmiş farklılaştırılmış PC12 (fPC12) hücre modelinde AChE gen ve protein düzeyinde etkileri qRT-PCR ve western blot hibridizasyon yöntemleriyle incelenmiştir. Aynı hücre modeli ile apoptoza indüklenen fPC12 hücrelerinde, ekstraktların apoptozu inhibe edici etkileri qRT-PCR ve western blot hibridizasyon yöntemleriyle belirlenmiştir. Ayrıca, BV-2 hücrelerinde lipopolisakkarit (LPS) ile oluşturulan inflamatuar hücre modelinde ekstrelerin TNF-α ve IL-6 üzerindeki etkileri ELISA kitleri ile tespit edilmiştir. Her üç ekstrede de alkaloid (93-112 mg/g ekstre), flavonoid (0,71-1,55 mg/g ekstre) ve fenolik bileşen (1,45-1,70 mg/g ekstre) belirlenmiştir. Ellman yöntemiyle gerçekleştirilen analizlerde tüm ekstrelerin in vitro ve hücresel AChE-i etkilerinin olduğu saptanmış, gen (% 29-90 AChE inhibisyonu) ve protein düzeyinde (% 16-21 AChE inhibisyonu) elde edilen veriler de bu sonuçları doğrulamıştır. Test edilen tüm yöntemlerde metanol ekstraktı, AChE-i özellik bakımından diğer ekstrelere göre öne çıkmış olup, ekstrenin allokriptopin alkaloidini, rutin ve kuersetin flavonoidini yüksek oranda içerdiği dikkati çekmiştir. Ekstrelerin nöral apoptoza indüklenmiş hücre modelinde Bax, Kaspaz 3, 9 ve Bcl-2 gen ve proteinlerini baskılayarak, nöral apoptozu giderici etki gösterdiği tespit edilmiştir. G. corniculatum'un üç ekstresinin de LPS kaynaklı TNF-α (% 12-70 oranında) ve IL-6 (% 23-96 oranında) indüksiyonunu önemli ölçüde engellediği ve BV-2 hücrelerinde anti-inflamatuar etki gösterdiği saptanmıştır. Apoptoz ve inflamasyon yolaklarında su ekstresinin 1000 μg/mL'lik konsantrasyonu, diğer uygulamalara göre öne çıkmıştır. Bunun ekstredeki tetrahidroberberin ve oleamid miktarıyla ilişkili olabileceği düşünülmüştür. Sonuçlar, G. corniculatum ekstrelerinin nörodejeneratif hastalıklar üzerinde üç farklı mekanizma ile etkili olabileceğini göstermişti