Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, TIBBİ BİYOKİMYA ANABİLİM DALI, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Hasan DAĞLI
Danışman: Özlem Gülbahar
Özet:
Primer beyin tümörleri glial veya non-glial olarak ve benign veya malign olarak sınıflandırılır.
Menenjiomlar en yaygın görülen benign intrakranial tümörlerdir. Menenjiom ismi ‘Meninks’
denilen beyin zarının tümörü anlamına gelse de aslında örümcek ağı şeklindeki ‘araknoid’ zarından
(araknoid şapka hücrelerden) kaynaklandığı gösterilmiştir. Menenjiomların büyük çoğunluğu iyi
huylu, iyi sınırlı, yavaş büyüyen ve cerrahi ile tedavi edilebilir tümörlerdir. Menenjiom hastalarında
prognozu, en çok etkileyen faktör rezeksiyonun derecesi ile histolojik derecedir. Dünya Sağlık
Örgütü (DSÖ) sınıflamasına göre menenjiomların büyük çoğunluğu grade I (tipik/benign),
%10’dan az bir kısmı grade II (atipik/intermediate) ve III (anaplastic/malign) tümörlerdir.
Menenjiom tümörleri doku biyopsisi alınarak patolojik inceleme ile değerlendirilmektedir. Henüz
tanısal ve prognostik amaçlı kullanılabilecek, non-invaziv olarak elde edilen kan örneklerinde
çalışılabilecek bir biyobelirteç bulunmamaktadır. Girişimsel bir tanı yöntemi olan biyopsinin riskli
olabilmesi ve değerlendirmenin subjektif olması gibi sebeplerle serum gibi non-invaziv örneklerde
bakılabilecek biyobelirteçlere ihtiyaç vardır. MikroRNA'lar gen ekspresyonunu posttranskripsiyonel
seviyede düzenleyen, 18-22 nükleotit uzunluğunda, endojen, protein kodlamayan
RNA molekülleridir. Çalışmamızda; miR-145, miR-34a-3p, miR-200a, miR-335, miR-106a-5p,
miR-219-5p, miR-375, miR-409-3p miR-197 ve miR-224’ün menenjiom tümörü tanısında ve/veya
prognozu hakkında bir biyobelirteç olarak kullanılıp kullanılamayacağını araştırmayı amaçladık.
Çalışmamızda menenjiomlarda potansiyel biyobelirteç hedef olarak düşündüğümüz miRNA’lar
çalışıldı. Menenjiom grubu ve sağlıklı kontrol grupların total RNA izolasyonları yapıldı. Bu
örneklerden cDNA elde edildi. Elde edilen cDNA’lardan ön çoğaltma işlemi preamplifikasyon
işlemi yapıldı. Daha sonra ekzonükleaz aşamasına geçip örnekler ve primerler chipe yüklenip
biomark cihazı yardımıyla miRNA ifade düzeyine bakıldı. Çalışmamızda miR-197 diğer
miRNA’lara oranla menenjiomlara en fazla ifade olan miRNA olarak bulunmuştur. miR-197, miR-
34a, miR-375, miR-219a ve miR-224 insan serum örneklerinde menenjiomlarda potansiyel
biyobelirteç hedef olarak öne çıkmaktadır. Ayrıca DSÖ sınıflandırmasına göre, miR-197, miR-34a
miR-375 grade I’lerde miR-375 grade II de potansiyel bir biyobelirteç kullanılabileceğini
düşünmekteyiz.
Anahtar Kelimeler : Menenjiom, Biyobelirteç, miRNA, miR-197, miR-34a