Binalarda Su Kazancı Sağlamak Amacıyla Biyo-Bilgili Stratejilerin Yapı Kabuğu Tasarımında Uygulanmasına Yönelik Bir Model Önerisi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Mimarlık, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2022

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Maide Merve TAŞKAN

Danışman: Semra Arslan Selçuk

Özet:

Su, temel insan faaliyetleri için kritik bir kaynaktır ve insan sağlığı için hayati bir önem taşımaktadır. Son yıllarda artan nüfus, kontrolsüz kentleşme, çevre kirliliği ve iklim değişikliği gibi nedenlerden küresel bir su kıtlığı krizi yaşanmakta ve temiz su kaynaklarına erişim giderek güçleşmektedir. Su kaynaklarının sınırlı olduğu gerçeğiyle birlikte temiz su kaynaklarının korunması ve suyun sürdürebilir şekilde kazanımı sağlamak pekçok disiplinde önem kazanmaya başlamıştır. Dünya genelinde kentsel alanlar ve inşaat faaliyetleri su kaynakları tüketimini büyük oranda etkilemektedir. Bu nedenle yapılı çevreler tasarlanırken su kazancı sağlamaya yönelik stratejiler geliştirmek mimarlık disiplininde de önemli bir konu haline gelmiştir. Son yıllarda yapılan çalışmalar doğa esinli/biyo-bilgili yöntemlerin yenilikçi, etkili ve sürdürülebilir çözümler sunduğunu göstermektedir. Bu amaçla bu çalışma, doğa esinli yöntemlerin, dış çevre ile en çok etkileşimin gerçekleştiği bina elemanı olan yapı kabukları tasarımında uygulanmasına odaklanmıştır. Bu bağlamda tez, “Doğadaki canlıların deri/kabuk fonksiyonları ve yaşadıkları ortamlardaki kısıtlı su kaynaklarını dengeli şekilde kullanma stratejileri model alınarak mimari yapı kabuğunda su kaynaklarının sürdürülebilir şekilde kazanımını sağlayan bir model geliştirilebilir mi?” sorunu cevaplamak üzere kurgulanmıştır. Önerilen yöntem, doğal deri ya da kabukların su dengesi sağlama prensiplerinin mimari yapı kabuğu tasarımlarına nasıl aktarılabileceğini araştırmak için üç aşamalı olarak kurgulanmıştır. Birinci aşamada doğal dil işleme yöntemi kullanılarak biyolojik kaynaklarda tasarım problemine uygun canlılar araştırılmıştır. Ulaşılan biyolojik fenomenlerin deri/ kabukları su kazanımı özellikleri bakımından sınıflandırılarak analiz edilmiştir. Üçüncü aşamada biyolojik fenomenlerden mimari potansiyeli bulunan prensipler çıkarılarak tasarım önerisi geliştirilmiştir. İncelenen biyolojik fenomenlerin yapı kabuğu tasarımında, soyutlanan su kazanım prensipleri ve modellenen doğa esinli bina kabuğu örneği ışığında elde edilen sonuçlar biyo-bilgili stratejilerin mimari yapı kabuklarında su kazancı sağlamak amacıyla estetik, işlevsel ve sürdürülebilir çözüm potansiyelleri barındırdığını göstermiştir. 

Anahtar Kelimeler : Biyo-bilgili tasarım, su kazancı, yapı kabuğu, sürdürülebilir mimarlıK