Açısal temaslı rulmanlarda montaj hatalarının titreşimlere etkisinin teorik ve deneysel incelenmesi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: KEREM ATEŞ

Danışman: MEHMET EROĞLU

Özet:

Rulmanların ve rulmanların kullanıldığı sistemlerin arızalanmasındaki en önemli nedenlerden biri montaj hatalarıdır ve bu hataların erken tespiti sistemin arızalanmasını önleyecektir. Bu hataların tespitinde kullanılan yöntemlerden biri de titreşim analizidir. Bu tezde açısal temaslı rulmanlarda montaj hatalarının titreşime etkisi hem teorik hem de deneysel olarak incelenmiştir. Tezin teorik kısmında, rulmanları dinamik olarak modelleyebilmek için, rulmanı oluşturan iç bilezik ve dış bilezik arasında hareket eden bilyeler, kütlesiz ve doğrusal olmayan yaylar olarak kabul edilmiştir. Rulman şaft sistemi 5 serbestlik dereceli olarak modellenmiş ve hareket eşitlikleri elde edilmiştir. Hareket eşitlikleri kullanılarak farklı ön yükleme, farklı dönme hızı, farklı eksen kaçıklığı, farklı şaft ağırlığı ve bunların kombinasyonları durumları analiz edilmiştir. Elde edilen teorik sonuçlar hem zaman hem de frekans bölgelerinde çizdirilmiş ve sonuçlar karşılaştırmalı olarak irdelenmiştir. Tezin ikinci aşamasında, teorik sonuçları doğrulamak için bir deney düzeneği tasarlanmış ve imal edilmiştir. Bu deney düzeneği teorik olarak çalışılan senaryoları büyük ölçüde gerçekleştirebilecek kabiliyettedir. Deney düzeneği ile farklı eksen kaçıklığı durumları farklı ön yükleme ve farklı dönme hızlarında çalışılmış ve rulmanların takıldığı yataklardan titreşim verileri toplanmıştır. Bu verilerde gürültü çok fazla olduğundan verilere zarf analizi yapılmış, ardından veriler hem zaman hem de frekans bölgelerinde incelenmiş ve sonuçlar birbirleriyle kıyaslanmıştır. Aynı kıyaslama teorik veriler ile deneysel veriler arasında da yapılmıştır. Sonuç olarak teorik olarak elde edilen verilerin, deneysel olarak elde edilen veriler ile büyük oranda uyumlu olduğu tespit edilmiş fakat deney düzeneğindeki bazı kusurlardan dolayı teorik ve deneysel çalışmalar arasında bazı küçük sapmaların oluştuğu gözlemlenmiştir