Öğrencilerin Bilgisayar Oyunu Bağımlılığı Düzeylerine, Bilgisayar Oyunu Bağımlılığı Düzeylerine Etki Eden Etkenlere ve Bilgisayar Oyunlarına İlişkin Veli ve Öğretmen Görüşleri


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: BERRU ULUSOY

Danışman: Sabri Çelik

Özet:

Bu araştırmanın amacı; ortaokul öğrencilerinin bilgisayar oyunu bağımlılık düzeylerini, bilgisayar oyunu bağımlılık düzeylerine etki eden etkenleri belirlemek ve bilgisayar oyunlarına ilişkin öğretmenlerin ve öğrenci velilerinin görüşlerini almaktır. Bu amaç doğrultusunda araştırmada betimsel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini, 2017-2018 eğitim öğretim yılında Ankara’nın Yenimahalle ilçesindeki devlete bağlı 35 kamu ortaokulundaki 1723 öğretmen ve 27712 öğrenci velisi; örneklemini ise tabakalı örnekleme yöntemiyle belirlenen 9 ortaokuldaki 226 öğretmen ve 290 öğrenci velisi oluşturmaktadır. Araştırmada öğretmenlere ve velilere ayrı ayrı uygulanan veri toplama aracı ‘Bilgisayar Oyunu Bağımlılık Düzeylerini Etkileyen Etkenleri Belirleme Ölçeği’ ve ‘Bilgisayar Oyunu Bağımlılık Düzeylerini Belirleme Ölçeği’ olmak üzere iki kısımdan oluşmuştur. Elde edilen veriler SPSS 18.0 ve LISREL paket programı ile çözümlenmiştir. Verilerin hesaplanmasında aritmetik ortalama (x), standart sapma (S), frekans (f), yüzde (%), Cronbach’s Alpha iç tutarlılık katsayısı, Tek Örneklem Kolmogorov Smirnov normallik testi, açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri kullanılmıştır. Dağılımın normal olduğu görüldüğünden parametrik dağılımda ölçek alt boyutlarının diğer değişkenlerle ilişkisinde iki değişkenli veriler için bağımsız grup t-testi; ikiden fazla değişkenli veriler vii için de Anova analizi uygulanmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre; öğretmen görüşlerine göre ortaokul öğrencilerinin % 69’u orta, % 27,9’u yüksek ve % 3,1’i düşük düzeyde oyun bağımlısı iken veli görüşlerine göre % 65,9’u düşük, % 25,2’si orta, % 8,6’sı yüksek ve % 0,3’ü çok yüksek düzeyde oyun bağımlısıdır. Öğretmen ve veli görüşlerine göre ortaokul öğrencilerinin oyun bağımlılık düzeyleri öğrencilerin yaşına, sınıf düzeyine, aile ile ilgili değişkenlere (eğitim, çalışma, çocukla birlikte yaşama ve gelir durumu) göre farklılık göstermemektedir. Veli görüşlerine göre öğrencilerin bilgisayar oyunu bağımlılık düzeyleri cinsiyete ve okulun öğretim biçimine göre farklılaşmakta, öğrencinin kendine ait bilgisayar/ tablet ya da cep telefonu ola durumuna göre ise farklılaşmamaktadır. Ayrıca öğrencilerin oyun bağımlılığına ilişkin öğretmen ve veli görüşlerinden elde edilen bulgular kapsamında öğretmenlere ve ailelere öneriler sunulmuştur