Kaynaştırma eğitimi alan görme yetersizliği olan ve gören öğrencilerin akran ilişkilerinin incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2014

Öğrenci: BURCU GÖL

Danışman: PINAR ŞAFAK

Özet:

Bu çalışmada, kaynaştırma eğitimi alan görme yetersizliği olan öğrencilerin ve gören öğrencilerin akran ilişkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada, ergenlik döneminde önem kazanan arkadaşlık ilişkilerinin, aynı eğitim ortamındaki görme yetersizliği olan ve gören öğrencileri nasıl etkilediği araştırılmış, birbirlerini kabul düzeyleri belirlenmiştir. Araştırmada, sosyometrik veri toplama araçları ve nitel veri toplama aracı olan yarı yapılandırılmış görüşme formları birlikte kullanılmıştır. Araştırmada sosyometrik verilerin, nitel olarak desteklenmesi amaçlanmıştır. Araştırmaya Mamak Lisesi, Halide Edip Lisesi ve Cumhuriyet Lisesi olmak üzere üç okul dahil edilmiştir. Araştırma grubuna bu okullardaki kaynaştırma eğitimine devam eden görme yetersizliği olan öğrenciler ve görme yetersizliği olan öğrencilerin sınıflarındaki gören öğrenciler alınmıştır. Çalışmada yer alan üç okulda, çalışmaya katılan sınıflarda, görme yetersizliği olan öğrenci sayısı, 10 erkek ve 14 kız öğrencidir. Gören öğrenci sayısı ise; 207 kız ve 148 erkek olmak üzere toplam 355 öğrencidir. Gören 355 öğrencinin tamamı sosyometri uygulamasına dahil edilmiştir. Görüşmeye ise, 27 kız ve 26 erkek olmak üzere 53 gören öğrenci alınmıştır. Kaynaştırma eğitimine devam eden ve görme yetersizliği dışında başka ek bir yetersizliği olmayan bütün görme yetersizliği olan öğrencilerle sosyometri uygulaması ve görüşme yapılmıştır. Sosyometri testleri uygulandıktan sonra, elde edilen verilerle, önce matrisler daha sonra sosyogramlar oluşturulmuştur. Ayrıca, sosyometri testlerinden; liste derecelendirme ölçeğinden elde edilen verilerle, SPSS paket programı kullanılarak, Ki-Kare analizi ile öğrencilerin birbirlerini isteme durumlarına bakılmıştır. Görüşme formlarından elde edilen verilerde betimsel analiz yoluyla incelenmiştir. Sosyometri testlerinden akran tercihi formu ile oluşturulmuş sosyogramlardan elde edilen verilere bakıldığında, görme yetersizliği olan ve gören öğrencilerin tercihlerinin farklılaştığı görülmektedir. Görme yetersizliği olan öğrencilerin gören öğrencileri tercih etme kısımlarında daha çok yazdığı, ama gören öğrencilerin görme yetersizliği olan öğrencileri tercih etme kısmında çok az sayıda yazdığı, tercih etmeme kısımlarında daha çok yazdığı görülmektedir. Her iki grubun aralarında birbirlerini arkadaş olarak görmek konusunda farklılıklar yaşanmaktadır. Görme yetersizliği olan grup gören gruba karşı daha olumluyken, gören grup görme yetersizliği olan gruba karşı daha olumsuzdur. Sosyometri testlerinden liste derecelendirme formundan elde edilen verilerde, görme yetersizliği olan 5 öğrencinin sınıflarındaki gören öğrencileri ve gören öğrencilerin görme yetersizliği olan öğrencileri kabulleri hemen hemen aynı düzeylerdedir. Görme yetersizliği olan 24 öğrenciden sadece 5zinin, sınıftaki gören arkadaşları ile olan birbirlerini isteme durumlarının uyuşması çok düşük bir sayıda kalmıştır. Liste derecelendirme formundan elde edilen veriler, spss paket programı kullanılarak karşılaştırıldığında, okullara, sınıflara ve cinsiyete göre birbirlerini kabul durumlarının farklılaştığı bulunmuştur. Görüşme formlarından elde edilen verilerde ise, her iki grubun birbirleriyle olan etkileşimlerine bakıldığında, görme yetersizliği olan öğrencilerin %29zluk bölümünün okul içinde gören öğrencilerle vakit geçirdiği görülmektedir. Okul dışında vakit geçirmek ile ilgili, görme yetersizliği olan bireylerin %62zsi görme yetersizliği olan bireylerle, %25zi hem görme yetersizliği olan hem gören bireylerle vakit geçirdiğini belirtmiştir. Elde edilen sonuçlara bakıldığında, görme yetersizliği olan ve gören öğrencilerin, birbirlerini kabul düzeylerinin düşük seviyede kaldığı, birbirlerini kabul düzeylerinin farklılaştığı ve birbirleriyle etkileşimlerinin yetersiz olduğu görülmüştür.