Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sınıf Öğretmenliği Bilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2018
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: SEYHAN PAYDAR
Danışman: Neşe Işık Tertemiz
Özet:
Matematik günlük hayatımızın her alanında yer alır. İlkokulda matematik dersinin büyük
bir bölümünü sayılar öğrenme alanı oluşturur. İlkokulda sayıların kavramsal olarak daha
iyi algılanması ve içselleştirilebilmesi için onluk sisteme dayalı olan basamak değerinin
kavratılması önemlidir. Sayı kavramının temelini oluşturan basamak değerinin
derinlemesine incelenmesi, sayı kavramının tüm öğrenme alanlarında gerekli olması
nedeniyle de ayrı bir önem taşır. Bu araştırmada, ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin basamak
değerini kavrama düzeyleri altı boyutta (sayma, temsil etme, karşılaştırma, adlandırma,
yeniden adlandırma ve hesaplama) incelenmiş ve öğrencilerin bu boyutlarda yaptıkları
hatalar analiz edilmiştir. Ayrıca basamak kavramının ele alındığı boyutlar arasındaki
örüntüler ortaya konulmuştur. Araştırmanın yöntemi olarak karma model kullanılmıştır.
Çalışma grubunu Ankara’nın Haymana ilçesinde 4. sınıfa giden 117 öğrenci
oluşturmaktadır. Çalışma grubunun belirlenmesinde uygun örnekleme yöntemi
kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak araştırmacının geliştirdiği 20 sorudan oluşan
“Doğal Sayılarda Basamak Kavramı Testi” kullanılmıştır. Testin KR-20 güvenirliği
91,6’dır. Çalışmada, basamak değerinin ele alındığı her bir boyutun alt boyutları için
belirlenen davranışlara öğrencilerin ulaşma düzeyleri için sınır 0.75 olarak kabul edilmiştir.
Bu düzeyin altında kalan davranışlar öğrenciler tarafından ulaşılamayan davranışlar olarak
belirlenmiştir. Davranışlar arasındaki örüntü için tetrakorik korelasyon katsayıları
hesaplanmış ve akış şeması oluşturulmuştur. Öğrenci hatalarını analiz etmek için nitel
verilerin analizinde içerik analizi yapılmıştır. Araştırmada elde edilen bulgulara göre;
öğrenciler sayma boyutunun onar geriye sayma alt boyutunda, adlandırma boyutunun
okuma ve yazma alt boyutunda, yeniden adlandırma boyutunun verilen ifadeyi alışılmış
şekilde ifade etme, karşılaştırma boyutunun küçükten büyüğe sıralama, hesaplama
boyutunun toplama ve çarpma işlemi yapma alt boyutlarında belirlenen öğrenme düzeyine
ulaştıkları belirlenmiştir. Öğrencilerin basamak değerinin her bir boyutu için yaptıkları
hatalar incelendiğinde; daha çok yeniden adlandırma boyutunun alışılmışın dışında ifade
etme alt boyutunda, hesaplama boyutunun bölme işlemi alt boyutunda, karşılaştırma
boyutunun arasındaki sayıyı bulma alt boyutunda hata yaptıkları görülmüştür. Tetrakorik
korelasyon sonucuna göre çalışmada ele alınan tüm boyutlarla ilgili davranışlar arasında
önkoşul ilişkilerinin güçlü olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler : Basamak değeri, basamak değerinin boyutları, ilkokul, zorluk