Almanya' da ilkokullara devam eden Türk öğrencilerin başarılarını etkileyen faktörlerin nitel bir analizi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2012

Öğrenci: GÜLSÜN ŞAHAN

Danışman: TEMEL ÇALIK

Özet:

1961 yılında Almanya ile Türkiye arasında imzalanan anlaşma ile yüz binlerce Türk vatandaşı işçi olarak Almanya'ya gelmiştir.1974 yılından itibaren bu işçiler aile birleşimi yasası ile eş ve çocukların da yanlarına getirmeye başlamışlardır. İlk başlarda geri döneceği düşünülen işçiler Almanya'da kalıcı olmaya başlamış ve burada yeni bir yaşam alanı kurmuşlardır. Evde Türkçe konuşan çocuklar ana okullarında ikinci dil olan Almanca'yı öğrenmekte, dördüncü sınıf sonunda yönlendirmenin yapıldığı ikinci kademe okullara devam etmektedir. Almancayı iyi düzeyde öğrenen çocuklar üniversiteye yönlendirme yapan liselere gitme şansı bulurken, göçmen aile çocuklarının çoğunluğu alt düzeydeki meslek okullarına devam etmek durumunda kalmaktadır. Araştırmanın amacı Almanya'daki ilkokullarda görev yapan yönetici, öğretmenler, öğrenci ve veli görüşlerine dayalı olarak, Türk çocuklarının akademik başarılarını etkileyen faktörleri belirlemek ve öğrencilerin akademik başarılarını yükseltmek için öneriler geliştirmektir. Çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılmış ve araştırma verileri yarı yapılandırılmış bir görüşme formu ile toplanmıştır. Araştırmanın çalışma grubu Baden- Württenberg eyaletinde yer alan Karlsruhe ve Freiburg bölgelerinde görev yapan 9 ilkokul yöneticisi, 10 ilkokul öğretmeni, 11 konsolosluk öğretmeni, 9 öğrenci ve 18 veli, toplam 57 kişi Maksimum Çeşitlilik Örneklemesi tekniği ile tespit edilmiş, her birisiyle yaklaşık 40 dakika süren görüşmeler yapılmış, görüşmelerin çoğunluğu yazı ile bir kısmı ise ses kayıt cihazı ile kaydedilmiş olup araştırmacı ve tercümanlar yardımı ile yapılmıştır. Verilerin analizinde içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Araştırma bulgularından elde edilen sonuçlar öğrenci, aile, okul ve eğitim sisteminden kaynaklı faktörler ile alınacak önlemler başlığı altında yer almaktadır. Akademik başarıyı etkileyen öğrenciden kaynaklı faktörler arasında aile ilgisi, okul öncesi eğitim, ailenin uyum ve Almanca bilgisi, çocuğun ailesi ve çevresi, kitap okuma, sinema ve tiyatro izleme, sosyal faaliyetlere katılma ve anadil başarısı yer almaktadır. Akademik başarıyı etkileyen aileden kaynaklı faktörler arasında ailenin eğitimi ve mesleği, Almanca bilgisi, ailenin uyumu sayılmakta olup ailenin okul ile iletişimini ailenin eğitime ilgisi, iş yoğunluğu, dil sorunları ve çekingenliği etkilemektedir. Akademik başarıyı etkileyen okul ve eğitim sisteminden kaynaklı faktörlere göre okul öncesi eğitim, aile ilgisi, ayrımcılık, ailenin eğitimi ve ekonomisinin yönlendirmeleri etkilediği anlaşılmaktadır. Erken yönlendirme yabancı çocukları olumsuz etkilerken okul terklerinin eskiye göre daha az görüldüğü ve erkek çocukların bu konuda dikkati çektiği ortaya konulmuştur. Alınması gereken önlemler arasında uyum ve dil bilgisinin arttırlması, okul aile işbirliği, velilerin eğitim ile ilgili sorumluluk alması, Alman ve Türk hükümetlerinin eğitime daha fazla destek sağlaması, çocukların daha fazla ders çalışması, yabancılar için yönlendirmenin daha geç yapılması, yönetici ve öğretmenlerin yabancı çocuklara daha anlayışlı davranması, okullarda öğrencilere eşit davranılması ve ayrımcılık yapılmaması yer almaktadır.