Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2011
Öğrenci: TALİP KELLEGÖZ
Danışman: BİLAL TOKLU
Özet:Otobüs, kamyon ve hâtta helikopter gibi büyük boyutlu karmasık ürünlerin üretildigi montaj hatları, literatürde çalısılan klasik montaj hatlarından çok farklıdır. Bu tip ürünlerin üretim prosesleri, çogu uzun görev zamanına sahip çok sayıda montaj görevi içerir. Dolayısıyla bu ürünlerin üretiminde basit veya çift taraflı hatların kullanılması yüzlerce istasyon ihtiyacını ortaya çıkaracaktır. Bu durum ise ürünün hattaki akıs süresinin uzun olması, hattın kurulumu için genis alan ihtiyacı, istasyonlardaki ekipman ve takımlar için yüksek yatırım maliyeti ve istasyonlarda bekleyen çok sayıda ara stok anlamına gelmektedir. Bu tip ürünlerin üretiminde bahsi geçen dezavantajların ortadan kaldırılması amacıyla paralel çok isçili montaj hatları kullanılabilir. Bu çalısma kapsamında bu tip hatlar ve bu hatlardaki dengeleme problemlerinden bir tanesi göz önünde bulundurulmustur. Problem tanımı ve literatür arastırmasından sonra, ilgili problemin karısık tamsayılı dogrusal programlama modeli gelistirilmistir. Deneysel çalısmalarda küçük boyutlu problemlerin sadece bir kısmının optimal çözümlerinin matematiksel model yoluyla bulunabilecegi görülmüstür. Bu nedenle, problemin çözümü için yeni bir kurucu sezgisel önerilmistir. Sezgiselin etkinligi optimal çözümü bilinen küçük boyutlu problemler üzerinde gösterildikten sonra, orta ve büyük boyutlu problemler için çözüm sonuçları ve CPU zamanları sunulmustur. Ayrıca, dikkate alınan problemlerin optimal çözümlerinin bulunması amacıyla yeni bir dal sınır algoritması gelistirilmistir.Bu algoritma gerek probleme özgü bilgilerden, gerekse de kullanılan dallandırma stratejisinin özelliklerinden hareketle gelistirilmis etkin baskınlık ve uygunluk kriterleri içermektedir. Algoritmanın performansını belirleyen diger bir etkin bileseni de birerleme prosesinde kullanılan sezgisel tabanlı yönlendirme mekanizmasıdır. Literatürde benzer bir problemin çözümü için önerilen dal sınır algoritması, göz önünde bulundurulan problemi çözecek sekilde modifiye edilerek önerilen algoritma ile karsılastırılmıstır. Sonuçların analizi yoluyla, gerek optimum çözümleri her iki algoritma tarafından bulunan problemler için CPU zamanları açısından, gerekse de her iki algoritmanın sadece uygun çözümlerini bulabildigi problemler için çözüm kalitesi açısından, önerilen algoritmanın daha etkin oldugu gösterilmistir.