Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Tıpta Uzmanlık
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2009
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ZEHRA ÖZLEM KURTCEBE
Danışman: SEFER AYCAN
Özet:Bir Üniversite Hastanesine Başvuran Hasta ve Yakınları ile Araştırma Görevlilerinin Hasta Hakları Konusundaki Bilgi, Tutum ve Yararlanma Durumlarının Değerlendirilmesi Bu çalışmada bir üniversite hastanesine Ekim 2008’de ayaktan tedavi almak amacıyla başvuran hasta ve yakınlarının hasta hakları konusunda bilgileri ve yararlanma durumları ile aynı dönemde üniversite hastanesinde çalışan araştırma görevlilerinin hasta hakları konusunda bilgi ve tutumlarını incelemek amaçlanmıştır. Bu tanımlayıcı araştırmanın katılımcılarını 18 yaş ve üzeri 1101 hasta ve hasta yakını ile dahili ve cerrahi birimlerde çalışan 314 araştırma görevlisi oluşturmaktadır. Araştırmanın veri toplama aşamasında hasta ve hasta yakınlarına ayrı, araştırma görevlilerine ayrı anketler uygulanmıştır. Anket soruları kişilerin tanımlayıcı özellikleri, hasta hakları genel bilgi düzeyi, hasta hakları yönetmeliği ve hasta haklarından yararlanma durumu veya hasta hakları tutumu ile ilgili sorulardan oluşmaktadır. Hasta ve hasta yakınları için hazırlanan anket formu yüz yüze görüşme tekniği kullanılarak, araştırma görevlileri için hazırlanan anket formu ise gözlem altında uygulanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; hasta ve hasta yakınlarının %53.0’ı hasta hakları ile ilgili bilgisinin olmadığını ifade etmiştir. Büyük kesimi bazen veya nadiren hekimini seçebildiğini belirtmiştir. Muayene eden doktorun kendini bazen tanıttığını, diğer sağlık personelinin ise hiçbir zaman kendini tanıtmadığını belirtenler çoğunluktadır. Haklarının daha çok hemşireler ve hekimler tarafından ihlal edildiğini düşünmektedirler. Hasta ve hasta yakınlarının hasta hakları yönetmeliğini duyma ve okuma yüzdeleri sırasıyla 12.6 ve 2.3, araştırma görevlilerinin ise 30.9 ve 7.0’dır. Araştırma görevlilerinin %70.1’i hasta haklarıyla ilgili eğitim almamıştır ve %61.5’i eğitim ihtiyacı olduğunu düşünmektedir. Araştırma görevlilerinin tutum puanı ortalaması 44 puan üzerinden 32.9±4.6 bulunmuştur. Türkiye’de ve çalıştıkları sağlık kuruluşunda hasta hakları ile ilgili neler yapıldığı sorgulandığında büyük kısmı hiçbir şey yapılmadığını belirtmiştir. Hangi yolla hasta haklarının daha iyi olacağına inandıkları sorgulandığında hem hasta ve hasta yakınlarının hem de araştırma görevlilerinin en çok verdikleri yanıt eğitim olmuştur. Sonuç olarak hekimlerin bazı hasta haklarını bildikleri ve savundukları ancak hasta hakları konusunda yeterli bilgiye sahip olmadıkları, hastaların da hasta olarak haklarını iyi bilmedikleri ve bu haklardan yeterince yararlanmadıkları bulunmuştur. Hasta hakları konusunda topluma bilgi verilerek bilinçlendirilmeli, hekimlerin mezuniyet öncesi ve sonrası eğitimlerinde hasta hakları konusuna yer verilmeli, sağlık kurum ve kuruluşlarında yönergede yer alan hasta hakları birimleri olmalı ve nitelikli personel çalıştırılması sağlanmalıdır.