Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, KAZALARIN ÇEVRESEL VE TEKNİK ARAŞTIRMASI ANA BİLİM DALI, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Hatice Arzu İNAN
Danışman: Hüseyin Topal
Özet:
İlk hava aracı kazasının meydana geldiği on dokuzuncu yüzyıldan itibaren hava kazalarını incelemek için kullanılan çeşitli yöntemler literatürde mevcuttur. Bu çalışmada ilk olarak 1959 ila 2016 yılları arasında ticari hava aracı kaza ve olaylarına uygulanan istatistiklerin özeti sunulmuştur. İkinci olarak bu çalışmada kaza sebebini bulmada kullanılan ve bu disiplin içerisinde geliştirilen insan faktörleri teorisi detaylı olarak incelenmiştir. Üçüncü olarak, hava aracı kazalarını incelemek için kullanılan uçuş veri kayıt cihazı (FDR-Flight Data Recorder) ve kokpit ses kayıt cihazı (CVR-Cockpit Voice Recorder) analizlerine ilişkin bazı bilgiler verilmiştir. Bu bağlamda, uçuş veri kayıt sistemlerinin (FDR Systems) çalışma prensibi açıklanmıştır. Bunun uygulama örneği olarak FDR ve CVR cihazları kullanımının bir sivil havacılık kazasının incelenmesindeki etkileri irdelenmiştir. Kıyaslama amacıyla FDR ve CVR cihazlarının bulunmadığı bir başka hava kazası da bu çalışmada ele alınmıştır. Söz konusu kazanın nedeni ile ilgili kesin hükme ulaşılamadığı vurgulanmıştır. FDR ve CVR cihazlarının gerekliliği konusunun devamı olarak, pitot tüpleri ve statik portların bloke olması nedeniyle uçuşta kontrol kaybına yol açan beş kazanın analizleri sunulmuştur. Dördüncü olarak, bir hava aracı uçuş halindeyken radyo frekansı (RF- Radio Frequency) veri bağlantısı yoluyla, hava aracında monteli FDR cihazı ve ses veri kayıt cihazının (VDR-Voice Data Recorder) topladığı verilerin yer istasyonundaki modüle iletilmesiyle ilgili yeni bir yöntem çalışılmıştır. Hava aracı kaza ve olaylarının analiz edilmesinde geliştirilen bu yeni yöntemin kaza ve olayların nedenlerinin tespit edilmesi için kullanılması bu çalışmanın amacı olarak önerilmektedir. Beşinci olarak, rutin uçuşlarda kaydedilen verilerin toplanması ve uçuş sonrasında analiz edilmesi programı olan uçuş veri analizi (FDA-Flight Data Analysis) çalışılmıştır. Bu çalışmada elde edilen en önemli sonuç, her bir kazadan bir öğrenme süreci çıkartılmasının ve ardından geliştirilecek tavsiyelerin uygulamaya konulmasının zorunlu olduğudur.
Anahtar Kelimeler
Uçak kazası önleme, uçak kazası sebebi, uçuş veri kayıt cihazı, ses veri kayıt cihazı, uçuş emniyeti