Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: İngilizce
Öğrenci: MEHMET GALİP ZORBA
Danışman: Abdulvahit Çakır
Özet:
Küreselleşme 21. Yüzyılda hayatın hemen her alanında kültürel çeşitlilik ve çokkültürlülüğe yol açarak dünyayı farkı kültürel altyapılardan gelen insanların kolayca etkileşime girebildiği bir hale dönüştürmektedir. Dolayısıyla, kültürel farklılıkları anlamak ve bunları saygıyla kabul etmek uluslararası ortamlarda etkili bir iletişim için artık olmazsa olmaz bir beceri olarak algılanmaktadır. Bu açıdan bakıldığında, İngilizce öğretiminin de kültürlerarası bir bakış açısıyla yeniden şekillendirilmesine ihtiyaç vardır. İngilizce öğrenenleri hem ulusal hem de uluslararası ortamlarda İngilizce konuşarak iletişim kurabilmeleri için yetiştirmek İngilizce öğretiminin en önemli hedeflerinden bir haline geldiğinden öğrenenlerin kültürlerarası farkındalıklarının arttırılması pek çok araştırmacı tarafından altı önemle çizen bir konu haline gelmiştir. Bu bağlamda eğitimin her seviyesinde kültürlerarası farkındalığın arttırılmasına odaklanan çalışmalara oldukça ihtiyaç vardır. Bu çalışmanın amacı 7. sınıf öğrencilerinin kullandığı ders kitaplarının kültürlerarası farkındalığı ne derece desteklediğini incelemek, hazırlanan bir dizi İngilizce etkinlikleri ile öğrencilerin kültürlerarası farkındalıklarını arttırmak ve uygulanan bu etkinliklerin öğrencilerin kültürlerarası farkındalıkları arttırmaya ne derece yardımcı olduğunu incelemektir. Çalışmanın araştırma sorularına cevap bulabilmek için örnek olay incelemesi deseni kullanılmış ve araştırılan olgu ile ilgili daha derin bir anlayış kazanabilmek için çalışmada hem nitel hem de nicel veri toplama araçlarından faydalanılmıştır. Nicel veriler Kültürlerarası Farkındalık Anketi ile toplanmış ve bu anket ön ve son test olarak kullanılmıştır. Nitel veriler ise ders kitaplarının incelenmesi, yarı-yapılandırılmış görüşme soruları ve saha notları aracılığı ile elde edilmiştir. Çalışmaya
katılan 7. sınıf öğrencileri ile 8 haftalık bir uygulama yapılmış ve bu süreçte kültürlerarası farkındalık ile ilgili oluşturulan kavramsal çerçeveye göre hazırlanan etkinlikler uygulanmıştır. Öğrencilerden elde edilen ön ve son test sonuçları bağımlı örneklem t-testi ile karşılaştırılmıştır. Kullanılan ders kitapları ders kitaplarında kültürel unsurların incelenmesi için tasarlanmış bir kontrol listesi ile incelenirken yarı-yapılandırışmış görüşme sonuçları ve saha notları tematik içerik incelemesi ile analiz edilmiştir. Ders kitaplarının incelenmesi sonucunda elde edilen bulgular her iki ders kitabında da hedef kültürü, yerel kültürü ve diğer kültürleri temsil eden kültürel unsurların dağılımında ve dört kültürel boyutun dağılımında dengesizlik olduğunu göstermiştir. Buna ek olarak, bulgular aynı zamanda ders kitaplarında dört kültürel boyutu temsil eden unsurların parçalar halinde ve kısıtlı bir şekilde sunulduğunu ve ders kitaplarının yanlış ya da uydurma kültürel bilgiler içerdiğini göstermektedir. Diğer yandan, bağımlı örneklem t-testinin sonuçları uygulanan etkinliklerin öğrencilerde kültürlerarası bilgi, beceri, etkileşim ve ilgi boyutlarının geliştirilmesinde etkili olduğunu göstermiştir. Yarı-yapılandırılmış görüşme ve saha notlarından elde edilen bulgular ise öğrencilerin kendi kültürleri ile diğer kültürleri daha iyi kıyaslayabildiklerini, diğer kültürlerle ilgili bilgilerinin arttığını ve kültürel konulara daha fazla ilgi duymaya başladıklarını göstermiştir. Bu verilerden elde edilen bulgular aynı zamanda İngilizce derslerinde dilbilgisi temelli öğretim devam ettiğini ve resmi olmayan ders kitaplarının yardımcı materyal kisvesi altında kullanıldığını göstermiştir.
Anahtar Sözcükler : Kültür, Kültürlerarası farkındalık, Kültürlerarası farkındalık arttırıcı etkinlikler, İngilizce öğretimi, Ortaokul, 7. Sınıf öğrencileri