Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: EBRU GÜLENÇ
Danışman: NECATİ CEMALOĞLU
Özet:Bu araştırmanın amacı, temel ve orta eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin mobbing yaşama düzeyleri ile örgütsel sessizlik, örgütsel sinizm ve örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkiyi saptamak ve bazı değişkenlere göre incelemektir. Araştırma, ilişkisel tarama modelindedir. Araştırma modelinde, biri bağımsız/dışsal (mobbing), üçü bağımlı/içsel (örgütsel sessizlik, örgütsel sinizm ve örgütsel bağlılık düzeyleri) olmak üzere dört değişken bulunmaktadır. Ancak örgütsel sessizlik ve sinizm değişkenleri, kurulan yapısal modelde, aracı (mediator) değişken olarak da ifade edilebilir. Araştırmanın evrenini Konya ili Kulu ilçesinde bulunan 65 devlet okulu ve bu okullarda görev yapan 644 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada örneklem alınmamış, tam sayım yöntemi uygulanmıştır. Ancak veri toplama sırasında araştırmaya 427 öğretmen katılmıştır. Verilerin analizinde analiz öncesi veri tarama aşamasında 3 anket çıkartılmış, geriye kalan 424 anket ile asıl uygulamanın analizleri yapılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Einarsen ve Raknes (1997) tarafından geliştirilen ve Cemaloğlu (2007) tarafından Türkçeye uyarlanan vii Negatif Davranışlar Ölçeği (NDÖ), Daşçı ve Cemaloğlu (2016) tarafından geliştirilen Örgütsel Sessizlik Ölçeği (ÖSEÖ), Brandes, Dharwadkar ve Dean (1999) tarafından geliştirilen, Kalağan (2009) tarafından uyarlanan Örgütsel Sinizm Ölçeği (ÖSİÖ) ve Balay (2000) tarafından geliştirilen Örgütsel Bağlılık Ölçeği (ÖBÖ) kullanılmıştır. Negatif Davranışlar Ölçeği 22 maddeden oluşmakta olup bu maddeler tek boyut altında toplanmaktadır. Örgütsel Sessizlik Ölçeği bireysel, yönetsel, örgüt kültürü, meslektaşlar ve baskı grupları olmak üzere beş boyut ve 36 maddeden oluşmaktadır. Örgütsel Sinizm Ölçeği bilişsel, duyuşsal ve davranışsal olmak üzere üç boyut ve 13 maddeden oluşmaktadır. Örgütsel Bağlılık Ölçeği uyum, özdeşleşme ve içselleştirme olmak üzere üç boyut ve 27 maddeden oluşmaktadır. Ölçeklerin geçerlik ve güvenirliğini test etmek amacıyla birinci ve ikinci düzey doğrulayıcı faktör analizleri yapılmıştır. Verilerin analizi için SPSS 18.0 ve LISREL 8.80 istatistik paket programları kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre, öğretmenler ‘hiç’ düzeyinde mobbinge maruz kalmaktadırlar. En fazla yönetsel; en az örgüt kültürü ile ilgili olarak sessizlik davranışı sergilemektedirler. Ayrıca, öğretmenlerin örgütsel sessizlik davranışları ‘az’ düzeyinde gerçekleşmektedir. Buna ek olarak en fazla davranışsal; en az duyuşsal sinizm davranışını sergilemektedirler ve öğretmenlerin örgütsel sinizm davranışları ‘az’ düzeyinde gerçekleşmektedir. Öğretmenler en fazla içselleştirme; en az uyum ile ilgili olarak örgütsel bağlılık davranışı sergilemektedirler ve örgütsel bağlılık davranışları ‘orta’ düzeyinde gerçekleşmektedir. Öğretmenlerin mobbing yaşama düzeyleri cinsiyet ve eğitim kademesine göre; örgütsel sessizlik yaşama düzeyleri kıdem ve eğitim kademesine göre; örgütsel sinizm yaşama düzeyleri medeni durum ve eğitim kademesine göre; örgütsel bağlılık yaşama düzeyleri cinsiyet, yaş ve kıdem değişkenlerine göre farklılık göstermektedir. Öğretmenlerin mobbing yaşama düzeyleri arttıkça, örgütsel sessizlik ve örgütsel sinizm düzeyleri artmaktadır. Ancak öğretmenlerin mobbing yaşama düzeyleri ile örgütsel bağlılıkları arasında anlamlı bir ilişki yoktur. Ayrıca örgütsel sessizlik davranışları ile örgütsel bağlılıkları arasında da anlamlı bir ilişki yoktur. Öğretmenlerin örgütsel sinizm düzeyleri arttıkça, örgütsel bağlılık düzeyleri de artmaktadır. Bunlara ek olarak, öğretmenlerin mobbing yaşama düzeyleri arttıkça, örgütsel sessizlik, sinizm ve bağlılık düzeyleri azalmaktadır. Bu durum da dört değişken arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktadır