Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2012
Öğrenci: MEHMET ÜLGER
Danışman: SELMA YEL
Özet:Araştırma üç aşamada gerçekleştirilmiştir. Birinci aşamada 2004 yılından sonra uygulamaya konulan İHVE (İnsan Hakları ve Vatandaşlık Eğitimi) alanı ara disiplin uygulamasının öğretmen görüşleri bakımından beş boyutta (öğretim programı, kitap setleri, öğrenme ortamı, ders dışı etkinlikler ve öğretmen yeterliliği) değerlendirilmesi; ikinci aşamada 2004 öncesi Vatandaşlık ve İnsan Hakları Dersi Öğretim Programı'nın özel amaçlarının/davranışlarının uygulamadaki İHVE ara disiplin alanı kazanımlarınca karşılanma durumlarının değerlendirilmesi ve üçüncü aşamada ise mevcut İHVE ara disiplin alanı kazanımlarının ilköğretim okullarında okutulan kitaplara yansıma durumlarının değerlendirmesi yapılmıştır. Araştırmanın birinci aşamasında öğretmen görüşlerini almak üzere beşli likert tipi anket geliştirilmiştir. Bu aşamada araştırmanın evrenini Kırıkkale ilinde görev yapan öğretmenler, örneklemini ise Kırıkkale'de ilköğretim okullarında görevli farklı branşlardan toplam 520 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırma anketinin I. ve II. Bölümlerinden elde edilen nicel veriler SPSS istatistik programında aritmetik ortalama, standart sapma, t testi ve tek yönlü ANOVA analizleri kullanılarak değerlendirilmiş; yüzde, frekans ve grafiklerin oluşturulmasında Microsoft Office - Excel programından faydalanılmıştır. Anketin üçüncü bölümü ile kitap taraması ve öğretim programlarının karşılaştırılmasında içerik çözümlemesi yapılmış, bu çözümlemeler nicel hale getirildikten sonra Microsoft Office - Excel programından faydalanılarak yüzde, frekans olarak ifade edilmiştir. Araştırmanın ikinci aşaması olan öğretim programındaki özel amaçlar/davranışlar ile İHVE ara disiplin alanı kazanımlarının kıyaslanması ve üçüncü aşaması olan İHVE ara disiplin alanı kazanımlarının ders kitaplarına yansıma durumları doküman taraması şeklinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmadan aşağıdaki sonuçlara ulaşılmıştır: Öğretmenlerin; program ve kitap boyutlarının geneli ile ilgili olumlu ve olumsuz görüş oranlarının birbirlerine yakın olduğu, ortam ve öğretmen yeterliği boyutlarının geneli ile ilgili çoğunluğunun olumlu görüşlere, ders dışı etkinlik boyutunun geneli ile ilgili olarak ise çoğunluğunun olumsuz görüşlere sahip oldukları görülmüştür. Öğretmenlerin program boyutu altında ifade etmiş oldukları görüşlerin cinsiyet, branş, mezuniyet durumu ve okulun bulunduğu yer değişkenleri bakımından; kitap boyutu altında ifade etmiş oldukları görüşlerin branş ve okulun bulunduğu yer değişkenleri bakımından; ders dışı etkinlik boyutu altında ifade etmiş oldukları görüşlerin okulun bulunduğu yer değişkeni bakımından; öğretmen yeterliliği boyutu altında ifade etmiş oldukları görüşlerin branş ve hizmet içi eğitime katılma değişkenleri bakımından farklılaştığı belirlenmiştir. Anketteki ortam boyutunun geneli ile ilgili öğretmen görüşlerinin her hangi bir değişken bakımından farklılaşmadığı görülmüştür. Mevcut İHVE alanı ara disiplin kazanımlarının içerikleri ile 1998 Vatandaşlık ve İnsan Hakları Öğretim Programı'nın altı ünitesindeki özel amaç/davranış içerikleri çoğunlukla eşleşmesine rağmen; Milli Güvenlik ve Milli Güç Unsurları ve İnsan Haklarının Korunmasında Karşılaşılan Sorunlar ünitelerinin amaç/davranış içerikleri ile eşleşen İHVE ara disiplin alanı kazanımı tespit edilememiştir. 2004 sonrası İHVE alanı ara disiplin kazanımlarının kitaplara yansıma durumları ile ilgili olarak; İHVE alanı ara disiplin kazanımlarına yönelik kitap yazarlarında bir farkındalık olmasına rağmen, ara disiplin alanı kazanımlarının incelemesi yapılan kitaplara yeterince yansımadığı tespit edilmiştir.