Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, FİZYOTERAPİ VE REHABİLİTASYON ANABİLİM DALI, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ÖZGE BARUT
Danışman: İlke Keser
Özet:
Bu çalışmanın amacı hormon düzeyinden bağımsız olması sağlanarak, primer dismenoreli (PD)
bireyleri aynı menstrüal safhada sağlıklı kontrollerle karşılaştırarak eklem pozisyon hissi, denge
ve ikili görev performansında ağrı kaynaklı değişiklikleri incelemektir. PD tanısı olan (n:10) ve
olmayan (n:10) bireyler, bir menstrüal siklus boyunca takip edilerek, menstrüasyon ve ovulasyon
fazlarında propriyosepsiyon, denge ve ikili görev performansları değerlendirildi. Bireylerin
ovulasyon dönemleri, tükürükten ovulasyon testi ile saptandı. Menstrüal ağrı şiddeti Vizüel
Analog Skalası (VAS) ile belirlendi. Eklem pozisyon hissi, Biodex System 3 dinamometre
(Biodex Inc, Shirley, New York) ile 30°lik hedef açının tekrarlanması şeklinde değerlendirildi.
Denge performansı Biodex Balance System ile statik mod (SM) ve dinamik modda (DM) ayakta
dururken, gözler açık (GA) ve kapalı (GK) durumda değerlendirildi. İkili görev performansı,
denge görevleri sırasında verilen 3‘er 3‘er geri sayma görevi ile belirlendi. İkili görev sırasında
kognitif performansın nasıl etkilendiğini yorumlayabilmek için geri sayma görevi tek başına ve
farklı konumlardaki dengeyi korumaya çalışırken ikinci bir görev olarak talep edilerek skorları
kaydedildi. Çalışmadan elde edilen bulgulara göre gruplar yaş, VKİ, menarş yaşı, menstrüal
döngü süresi ve menstrüasyon süreleri bakımından benzerdi (p>0.05). Menstrüal dönemde;
PD’li bireylerin ağrı şiddetinin kontrol grubundaki bireylerin ağrı şiddetinden anlamlı ölçüde
yüksek olduğu tespit edildi (p<0.05). Gruplar arasında menstrüasyona karşı tutum benzerlik
gösterirken, PD’li grubun menstrüal semptomlardan daha çok etkilendiği görüldü (p<0.05).
Kognitif performans ve diz eklem pozisyon hissinde grup içi ve gruplar arasında anlamlı fark
olmadığı saptandı. PD grubunda SM-GA koşulunda menstrüasyon döneminde ovulasyon
dönemine göre denge performanslarının anlamlı olarak azaldığı tespit edildi (p<0.05). PD’li
bireylerin SM-GK koşulunda menstrüasyon dönemindeki postüral salınımlarının kontrol
grubundaki bireylerden daha yüksek olduğu ve bu farkın yalnızca mediolateral salınımlar için
anlamlılık gösterdiği saptandı (p<0.05). PD grubunun menstrüasyon döneminde DM-GA ve DMGK
koşullarında postüral salınımları kontrol grubundan yüksek bulundu (p<0.05). PD’li bireylerin
kognitif görevle beraber yürüttükleri SM-GA, SM-GK ve DM-GA koşullarında denge
performansında menstrüasyon döneminde ovulasyon dönemine kıyasla anlamlı ölçüde yüksek
salınım olduğu saptandı (p<0.05). PD’li bireylerin, DM-GK koşulunda menstrüal dönem ikili
görev performansları sırasında genel ve mediolateral indeks puanlarının ovulasyon
dönemindekinden anlamlı ölçüde yüksek olduğu bulundu (p<0.05). Çalışmamızdan elde edilen
veriler ışığında PD’nin, eklem pozisyon hissini ve kognitif performansı etkilemediği, ancak denge
ve ikili görev performansında azalmaya sebep olduğu yorumuna ulaşıldı.
Anahtar kelimeler : Dikkat, Postural Denge, Dismenore, Propriyosepsiyon