Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Yusuf BUDAK
Danışman: Arzu Özen Yavuz
Özet:
Kapadokya Bölgesi, kayadan oyma yerleşimleri, yığma yapıları ve topografya ile birleşen geleneksel mimari kent dokusuyla doğa ile tarihin bütünleştiği bir yerleşim yeridir. Yerel volkanların patlaması sonucu oluşan tüf katmanlarının, milyonlarca yıl devam eden rüzgâr ve yağmur aşındırması ile bölgenin oluşumu başlamış ve günümüzde hala devam etmektedir. Bölgeyi kaplayan tüf katmanlarının kolay şekil verilebilir olmasının avantajıyla bu katmanların içi oyularak barınma amacıyla kullanılmıştır. Yöre halkının taş işçiliğinin gelişmesiyle inşa edilen kaya oymalarla birleşen yığma yapıları, bölgeye özgü bir mimari kimlik kazandırmıştır. Bu tez çalışmasında bölgeye özgü mimari dili anlamak ve geleneksel konutların biçimleniş kurallarını çözümlemek amacıyla Uçhisar, Ürgüp ve Göreme’de yer alan özgünlüğünü koruyan geleneksel konutların kural tabanlı bir analiz yöntemi olan biçim grameri ile mekânsal bağlamda analiz etmek amaçlanmıştır. Geleneksel konutlar üzerinden vaziyet planı, kat planı ve kesit ölçeğinden oluşan 3 aşamalı bir analiz gerçekleştirilmiştir. Vaziyet ölçeğinde yapının üst ölçekte avlu ve sokak ile kurduğu ilişki, plan ölçeğinde mimari bileşenlerin mekânsal bağlamda biçimleniş kuralları, kesit ölçeğinde ise yapının topografya ile kurduğu ilişki biçim grameri ile analiz edilmiştir. Kapadokya geleneksel konutları üzerinden yapılan bu biçim grameri çalışması ile geleneksel konutların plan oluşum kuralları çözümlenmiştir. Bu çalışmayla, bölgedeki geleneksel konut tasarımındaki öncelikler belirlenerek, çalışma sonucunda ulaşılan verilerin bölgedeki yeni tasarımlar için bir altlık oluşturması hedeflenmektedir.
Anahtar Kelimeler : Kapadokya Bölgesi, mimari tasarım, biçim grameri, mimari dil,
kaya oyma konut