Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Beyzanur TUHAN ABİK
Danışman: Asena Soyluk
Özet:
Dünyada hızlı nüfus artışı ile birlikte çevre sorunları ve hammadde sıkıntısı ortaya çıkmıştır. Bu durumun oluşmasında inşaat sektörünün önemli bir payı bulunmaktadır. Nüfus artışının beraberinde getirdiği ihtiyaçlar ve meydana gelen afetler inşaat sektöründe çözülmesi gereken önemli sorunlardan birkaçıdır. Kentsel dönüşüm kavramı son yıllarda Türkiye de gerek afetler sonrasında meydana gelen yıkımlar ve hasarlar ile gerekse de eski yapıların yıkımı ve yeniden üretimi için oluşturulan projeler ile ortaya çıkmıştır. Bunun neticesinde uzmanlar ve yerel idareler tarafından tespit çalışmaları yapılarak binaların yıkılıp yerlerine yenilerinin yapılmaya başlanması kararı alınmaktadır. Malatya da 2020 senesinin ilk yarısında meydana gelen depremler birden fazla yapının ağır hasar almasına neden olmuştur. Bölgede bulunan birçok yapı tespit çalışmaları sayesinde yıkım kararı alınarak kentsel dönüşüme tabi tutulmuştur. Yapıların yıkımı ile katı atıklar ortaya çıkmış ve moloz yığınları geri dönüşüme tabi tutulamadığı için şehirde çevre kirliliği meydana gelmiştir. İl bazında yapılan araştırmada Malatya Büyükşehir Belediyesinin atık döküm sahalarını belirlemiş olduğu ve bu alanlara kentsel dönüşüm sonrası yapıların yıkımı sonucunda oluşan atıkların dökülmesi kararı alındığı görülmüştür. Geri dönüşüm çalışmaları kapsamında bu atıkların en önemlisi olan beton yığınlarında bulunan demirler sökülüp alınırken, kaba inşaattan kalan beton bloklar bu sahalara dökülmüştür. Yaşam döngüsü değerlendirmesi ve sürdürülebilirlik kapsamında bir malzemenin hammadde aşamasından yıkım ve tekrar kullanım aşamasına kadar ki süreç beşikten mezara olarak tanımlanmaktadır. Beton malzemesi için benzer olarak aynı aşamalardan geçerek son aşama olan yıkımdan sonra tekrar kullanım hakkında birçok çalışma yapılmıştır. Bu tez kapsamında beton atıklarından elde edilen geri dönüştürülmüş agreganın %0, %20 ve %40 oranlarında betonun üretimi sırasında karışıma eklenmesi ile oluşturulan betonun yapıda kullanılmasının yaşam döngüsündeki etkileri incelenmiştir. Yaşam döngüsü değerlendirmesini oluşturmak için; Revit programında kentsel dönüşüm sonucu yıkımı gerçekleşen ve yeniden inşa edilen Malatya’daki bir ilkokul yapısının tekrar projelendirilmesi yapılarak BIM tabanlı revit çizim programına entegre olarak çalışan one click LCA (Life Cycle Assessment) veritabanında CO2 emisyonu, sera gazı salınımı, somutlaştırılmış karbon, asidifikasyon, ötrifikasyon, birincil enerji tüketimi, küresel ısınma, asitleştirme, ozon tüketimi analizleri oluşturulmuştur. Bu analizler göstermiştir ki geri dönüştürülmüş agrega kullanımının çevresel birçok faktördeki değerleri iyileştirdiği ispat edilmiştir. Özellikle havaya, suya, toprağa olan faydası bu tez kapsamında yapılan yaşam döngüsü analizi sayesinde grafiklerle gösterilmiştir. Malatya da gerçekleşen eğitim yapılarında ki kentsel dönüşüm çalışmaları sonrası oluşan bu yıkıntı atıklarının geri dönüşümü ile kente sağlayacağı faydaların tartışılması çalışmanın özgünlüğünü oluşturmaktadır. Bu tez ile hedeflenen geri dönüştürülmüş beton agregasının tekrar betonun karışımı içerisinde kullanılması ile çevre kirliliğinin önüne geçilerek, hammadde eksikliğinin giderilip ekonomik bir beton üretimi yapılması ve yaşam döngüsü açısından küresel ısınma, asidifikasyon, ötrifikasyon, enerji kullanımı, karbon salınımı gibi değerlerde azalmanın sağlanmasıdır.
Anahtar Kelimeler : Geri dönüşüm betonu, Kentsel dönüşüm, Yaşam döngüsü
değerlendirmesi, Sürdürülebilir beton kullanımı