Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Aylin ADEM
Danışman: METİN DAĞDEVİREN
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:Neredeyse tüm üretim işletmelerinde karşılaşılan fiziksel ergonomik risk parametrelerinden gürültü, titreşim, aydınlatma ve termal konfora ilişkin maruziyetler çalışanların iş yerindeki sağlığı ve güvenliği üzerinde ciddi risklere sahiptir. Bu parametrelere olan birikimli maruziyetlerin iş tatmini ve çalışan verimliliğini olumsuz etkilediği, çalışanın iş kazası yapmasına, fiziksel ve psikolojik bir takım problemlere neden olduğu, dahası meslek hastalıklarına yol açtığı bilinmektedir. Çalışanların bu riskler karşısındaki maruziyetlerini yasal sınırlarda tutmak için ekonomik, stratejik ve kolay bir yönetimsel araç olan iş rotasyon çizelgeleme modelleri kullanılabilir. Bu tez çalışması kapsamında iş rotasyon çizelgeleme modellerine ergonomik bir bakış açısı getirilmiştir. Bahsi geçen fiziksel ergonomik risk parametrelerinin klasik iş rotasyon çizelgeleri üzerindeki etkilerinin de gösterilmesinin amaçlandığı çalışmada, tek ve çok amaçlı ergonomik rotasyon modelleri geliştirilmiştir. Fiziksel risk parametrelerinin maruziyetlerinin hesaplama özellikleri gereği, geliştirilen modellerin kısıtlarında ve amaç fonksiyonlarında doğrusal olmayan ifadeler bulunmaktadır. Çok amaçlı modellerin çözümü için ağırlıklı hedef programlama yaklaşımı kullanılmıştır. Hedef ağırlıklarının belirlenmesinde, karar vericilerin karşılaştırdıkları iki faktör arasında kararsız kalabilecekleri durumlar için geliştirilen Kararsız Bulanık Dilsel Terimler setine dayalı bir karar modeli kullanılmıştır. Geliştirilen tüm matematiksel modeller GAMS 24.9.2 paket programı yardımı ile çözülmüş olup, bu çalışma ile literatürde rotasyon çizelgelerinde daha önce ele alınmamış, fiziksel ergonomik risk parametreleri ele alınarak literatüre önemli bir katkı sağlanmıştır.